Prof. Hadžimeljić, jedan od najistaknutijih poznavalaca kaligrafskog pisma u BIH

BIH – Jedna od značajnijih tema za realiziranje projekta  „Afirmacija bošnjačke kulture i tradicije“, na kojem radiOdbor za medije i promociju Svjetskog Bošnjačkog Kongresa, je svakako i zastupljenost umjetnosti kaligrafije kod Bošnjaka.

Kaligrafija arapskog slova (harfa) je islamskoj umjetnosti dala najautentičniji pečat. Do današnjih dana ni jedno pismo se nije uspjelo razviti do te mjere da postane vodeća grana umjetnosti. Tragajući za najljepšim načinom ispisivanja Božije Knjige Kur'ana, umjetnici su vremenom razvili izuzetnu vještinu pisanja slova (harfova). U islamskoj kaligrafiji postoje različiti stilovi pisanja od kojih svaki ima svoja pravila i stilske karakteristike.

Naša zainteresiranost za kaligrafiju dovela nas je do prof. dr. Ćazima Hadžimejlića, istaknutog poznavaoca ove umjetnosti, te profesora na Akademiji likovnih umjetnosti u Sarajevu, gdje predaje grupu predmeta iz oblasti kaligrafije, konzervacije/restauracije. Svjesni veličine lika i djela prof. Hadžimejlića, o čijoj ljubavi spram kaligrafije i stručnom usavršavanju bismo bez sumnje mogli pisati i knjige, u ovom sažetom tekstu ćemo nastojati približiti njegov rad svim čitaocima i ljubiteljima umjetnosti kaligrafskog pisma, te pojasniti umjetnost kaligrafije kod Bošnjaka, ali i  predočiti vrijednosti kaligrafije prepoznate na drugim prostorima.

Prof. dr. Ćazim Hadžimejlić  rođen je 1964. godine u Zenici. Na studiju likovnih umjetnosti, odsjek Kaligrafija i umjetnost knjige, diplomirao je 1991. godine na  Univerzitetu “Mimar  Sinan” u Istanbulu.

Postdiplomski studij završio je  na Odsjeku kaligrafije “Marmar Univerzitet” u Istanbulu pod mentoratom prof. dr. Muhittina Serina, nakon čega stječe titulu magistra. No, njegova ljubav prema umjetnosti kaligrafskog pisma podstakla ga je na istraživanje i dalje nadopunjavanje svog znanja, te kao rezultat toga doktorira na Univerzitetu “Mimar Sinan”, Odsjek historije umjetnosti, tursko-islamska umjetnost, pod mentoratom prof. dr. Zekija Sonmeza, 1997.godine.

Pored akademskog obrazovanja prof. dr. Hadžimejlić ulaže veliki trud na vlastitom usavršavanju restauracije i konzervacije, te u svim disciplinama umjetnosti kaligrafije, različitih kaligrafskih stilova i pisama, kao i ostalih pratećih elemenata kaligrafskog rada.

Na taj način stekao je brojna priznanja i diplome (idžazetname) od čuvenih svjetskih kaligrafa. Diploma ili idžazetnama se dodjeljuje kada se prođe proces vježbanja u pisanju, u kojem je potrebno savladati sve tehničke i estetske zadatke. Kaligraf je tada stekao sigurnost i punoću harfova te vještinu umjetničkog ispisivanja harova.

Na Katedri historije umjetnosti pri Filozofskom fakultetu u Sarajevu predaje islamsku umjetnost i arhitekturu 16. stoljeća. Dr. Ćazim Hadžimejlić je ostvario preko 100 izložbi od kojih 40 samostalnih i 65 kolektivnih kako u Bosni i Hercegovini tako i u inostranstvu.

Dobitnik je 16 stručnih priznanja i nagrada za doprinos nauci i kulturi. Knjigu “Basir baba nefesleri” preveo je sa staroosmanskog na turski jezik te je istu 2001. godine objavio u Istanbulu. Godine 2009. objavio je knjigu “Umjetnost islamske kaligrafije”. Nakon ove knjige objavljena je i knjiga “Umjetnost islamskog knjigovestva” a u pripremi je i treća knjiga koja će uskoro biti objavljena.

Još neki zanimljivi podaci o dugogodišnjem radu dr. Ćazima Hadžimejlića su izrade kaligrafskih radova i dekoracija za džamiju u Žepču, Ključu, Biljanima, Jajcu, Livnu, Duvnu, Tesliću, Banovićima, Kozluku, te iluminacija i kaligrafija za bosansko selo Altnova Kara Mursel u Turskoj, kao i kaligrafski zapis za nišan r. Alije Izetbegovića te idejno rješenje nišana u Čikagu za Bošnjake.

Interesovanja za kaligrafiju kod omladine

Na pitanje kolika je zainteresiranost naše omladine za  kaligrafiju dr. Ćazim Hadžimejlić  kazao je :“Zainteresiranost za kaligrafiju kod omladine je velika i talenata ima doista puno ali moram naglasiti da je tržiste na ovom polju još uvijek na našim prostorima ograničeno zbog čega se mnogi neodlučuju baviti isključivo ovim poslom. Sa druge strane, statistički podaci pokazuju, da je u proteklih nekoliko godina kaligrafija postala jako popularna u svijetu.”

Poznati bošnjački kaligrafi

Kada je riječ o bošnjačkim kaligrafima dr. Hadžimejlić ističe da je bilo vrhunskih kaligrafa sa naših prostora, ali i naglašava da je nažalost, stjecajem okolnosti, sačuvano izuzetno malo njihovih umjetničkih djela.

„Autorska djela pojedinih bosanskohercegovačkih kaligrafa, koji su radili u Istanbulu i u našim krajevima, mogu se još pronaći u Gazi Husrev-begovoj biblioteci, Bošnjačkom institutu, Arhivu grada Sarajeva te u muzeju Šejh Musa-Kazim Hadžimejlić. Pored navedenih objekata u kojima su sačuvani kaligrafski radovi bošnjačkih umjetnika, nešto više značajnih djela sačuvano je također u Istanbulu i drugim gradovima u svijetu.

Među najpoznatijim bošnjačkim kaligrafima su: Mehmed bin Ahmed, Negriszade, Zekrija bin Husein, Abdulkadir bin Bosnevi, Sulejman bin Mezaki, Zekerija Sekri, Mehmed Efendi, Katu, Ibrahim bin Salih, Ahmed Bosnevi, Dervis Husamedin, Husein ibn Abdullah, Mehmed Mostari, Mustafa Bosnevi, Jahja Bosnevi, Ismali Bosnevi, Mustafa bin Ibrahim Mostari, Sulejman Bosnevi, Salih Salahi, Hurem Bosnevi, Husejn ibn Ali, Sarajlija, Muhamed hadži efendija Sarajlija, Ismali Bosnevi, Osman Bosnevi, Ismail Zihni Konjici Mehmedefendić Saraji, Muhamed Sevki Turabi Imamović Sarajlija, Mustafa efendija Muhibbi Belgradi, Sejid Muhamed Hasim Šehović, Islamović Hafiz-Husejn Rakim-efendija.

Jedan od razloga zašto biografski podaci o istaknutim bošnjačkim kaligrafima nisu opširni jeste njihova skromnost. Nastojali su da njihova djela i radovi budu sačuvani i da oni kasnije govore o njima – smatra prof. Hadžimejlić.

Kaligrafski radovi dr. Hadžimejlića mogu se kupiti na izložbama, a također se mogu poručiti direktno putem e-maila [email protected].

Meded ja šahi šehidani – Pomozi, O Sultanu, šehida                                      Bismillahirrahmanirrahim

Pismo: dželi ta´lik                                                                                                       Pismo: dželi ta´lik

Kaligraf: Baha Doğramađi, 1374/1955.                                                                 Kaligraf: Kemal Batanay, 1393/1974.

(SBK)