Kosovo: Gračanica kao model za nove opštine

Kosovo – Jedna od ključnih tema dijaloga Prištine i Beograda je formiranje novih srpskih opština, za što bi model mogla biti Gračanica, funkcionalna, većinski srpska opština na sjeveru Kosova.

U Briselu se održava sedma runda dijaloga Beograda i Prištine. Visoka predstavnica za vanjsku politiku Evropske unije (EU) Catherine Ashton sastala se sa premijerima Srbije i Kosova.

Nakon toga uslijedili su bilateralni sastanci Ashton i Hashima Tachja i Ivice Dačića, nakon čega su, ponovo, zajedno sjeli za stol. Razgovori se vode o sjeveru Kosova.

Ovaj sastanak smatra se izuzetno važnim zbog aprilskog roka za dobijanje datuma početka pregovora Srbije sa EU-om.

Riječ gradonačelnika

Jedna od ključnih tema dijaloga Prištine i Beograda je formiranje novih srpskih opština na sjeveru Kosova, kao i predložena Asocijacija srpskih opština na Kosovu.

Gračanica je već postojeća, većinski srpska opština na Kosovu, koju je posjetio reporter Al Jazeere Avni Ahmetaj.

Kada je prije tri godine Bojan Stojanović odlučio da se kandidira za gradonačelnika novoosnovane opštine Gračanica, koja bi radila po zakonima Kosova, mnogi su sumnjali da će se bilo šta promijeniti nabolje. No, nadležnosti koje imaju opštine na Kosovu podstakle su ga da se kandidira, kaže reporter Ahmetaj.

Lokalne vlasti na Kosovu, između ostalog, imaju ovlasti da predlažu komandira policije, tužioce i sudije u prvom nivou sudstva, te nadležnosti u oblasti sekundarnog zdravstva, kulturnog i vjerskog naslijeđa.

„Mnogi koji se sada zalažu za nove srpske opštine i ono što je ugrađeno čak i u platformu Vlade Republike Srbije, pre tri godine su ti isti ljudi dočekali na nož celu ovu priču i jedva smo sačuvali sopstvene živote, da bi posle tri godine pokazali svima kako to funkcioniše. Pre tri godine mi nismo imali ni hemijsku olovku, nismo imali ni zgradu opštine, nismo imali apsolutno ništa“, kaže Bojan Stojanović, gradonačelnik Gračanice.

Novo lice

Tri godine kasnije, Gračanica se promijenila nabolje. Gradonačelnik ove opštine je zadovoljan onim što je postignuto do sada, posebno na polju socio-ekonomske infrastrukture. Kaže da se intenzivno radi i na budućim projektima.

„Gradi se bolnica od 9.600 metara kvadratnih, sa 12 operacionalnih interventnih sala. Napravili smo stadion, napravili smo sportski kompleks, gradimo halu sportova sa 1.996 sedećih mesta, podloge za lige šampiona u svim sportovima koje se igraju u hali, napravili smo 90 kilometra puteva, napravili rasvetu, uradili trotoare, sredili parkove, napravili vrhunska obdaništa, renovirali škole, radimo na razvojnom urbanističkom planu, otvorili opštinu kao jedan transparentan organ“, kaže gradonačelnik Gračanice.

Agron Demi, koji godinama prati rad kosovskih opština i institucija, kaže kako primjer Gračanice može da se koristi kao model za nove opštine na sjeveru Kosova.

„Ova opština mogla bi da prenosi svoja iskustva novim opštinama koje će se formirati na sjeveru. Vlada Kosova je u posljednje tri godine izdvojila više od 19 miliona eura za opštine na sjeveru, ali one joj nikada nisu polagale račune o utrošku tih sredstava. Ako gledamo izvještaj glavnog revizora, nema podataka o opštinama sa sjevera. Zbog toga je iskustvo opština iz centralnog dijela Kosova veoma značajno“,  rekao je Demi.

Kosovski premijer već je nekoliko puta izjavio da postoji saglasnost sa premijerom Srbije da se na sjeveru Kosova formiraju opštine koje bi radile po zakonu Kosova.

Još se traži dogovor o nadležnostima predložene Asocijacije srpskih opština na Kosovu. Beograd zahtijeva da ima izvršne nadležnosti, a Priština insistira da bude u skladu sa Ustavom Kosova, koji ne predviđa takve ovlasti za opštinske asocijacije.

(Balkans.aljazeera)