Teška ekonomska situacija, visoka stopa nezaposlenosti, sve veći broj starih i obolelih, uslovili su da gotovo svaki osmi stanovnik opštine Nova Varoš prima neki od vidova materijalne socijalne pomoći i koristi usluge iz oblasti porodično-pravne zaštite.
Na evidenciji opštinskog Centra za socijalni rad (CSR) lane se našlo ukupno 1.990 korisnika, što je za stotinak više u odnosu na prethodnu godinu.
Prema podacima lokalnog CSR, broj korisnika se u proteklih desetak godina konstantno uvećava i to u gotovo svim kategorijama i starosnim grupama, a prognoze su da će se blagi negativan trend nastaviti i tokom 2019. jer je sve više zahteva građana za ostvarivanje prava na novčanu socijalnu podršku, nadoknadu za dodatak i negu drugog lica, različite vanredne pomoći i slično. Samo tokom januara ove godine stiglo je više od 200 zahteva samo u kategoriji jednokratne pomoći. U ovoj ustanovi napominju da je povećanje broja korisnika Centra, kao i socijalno ugroženih, refleksija brojnih problema u lokalnoj zajednici, među kojima dominiraju pad životnog standarda, i dalje visok procenat nezaposlenih, kao i starih lica, značajan broj osoba bez zdravstvenog osiguranja, ljudi obolelih od najtežih bolesti, disproporcija odnosa umrlih i rođenih, još uvek nedovoljno razvijenih usluga socijalne zaštite usmerene na poboljšanje kvaliteta života invalidnih lica…
– Kroz realizaciju različitih programa i vidova podrške pokušavamo da olakšamo život naših građana, posebno najugroženijih kategorija. Trudimo se da udovoljimo njihovim opravdanim zahtevima za pomoć, a naročito da im približimo prava i usluge. Socijalna slika u novovaroškom kraju jeste nepovoljna, ali je, za razliku od nekog ranijeg perioda, sada znatno realnija. Pre svega zahvaljujući primeni odluka koje su precizirale sva prava i usluge. I kroz pojačan terenski rad naših službi su osobe teškog materijalnog statusa odnosno lica u disfunkcionalnim porodicama postala vidljivija. Uspeli smo da u sistem socijalne zaštite uključimo lica koja su zaista ekonomski ugrožena ili iz nekog drugog razloga marginalizovana – kaže direktorka lokalnog Centra za socijalni rad Jelena Leković. Ona dodaje da su u ovoj ustanovi tokom prošle godine akcenat stavili na smeštaj lica u staračke domove.
– U nekom prethodnom periodu u domove smo godišnje u proseku zbrinjavali po dvoje-troje lica, a lane čak njih petnaestak. Potrebe u ovom segmentu su sve veće, a kapaciteti ograničeni – naglašava Leković i ističe da u CSR proširuju lepezu usluga kako bi što adekvatnije izašli u susret korisnicima. Tako je od lane uvedena nova usluga – savetodavno-terapijska za kojom se ukazala potreba zbog pojačane prevencije u borbi protiv maloletničke delinkvencije i nasilja u porodici. Uslugu je koristilo 13 lica, od kojih je šestoro dece i sedmoro odraslih. Oblasti zaštite obuhvataju zaštitu dece iz porodica sa poremećenim odnosima, preventivni rad sa decom koja ispoljavaju neprilično ponašanje, saradnju sa relevantnim institucijama, promenu obrazaca ponašanja roditelja, sprečavanje radnog angažovanja dece, zaštitu mališana u stanju socijalne potrebe i slično.
U Centru nepovoljnu socijalnu sliku pokušavaju da poprave kako davanjima iz Republike, tako i iz opštinskog budžeta kroz novčanu i podršku drugim programima i finansiranje usluga poput pomoći u kući starim licima. Kroz ovaj program 36 korisnika (većim delom sa seoskog područja) dobijaju negu šest licenciranih gerontodomaćica.
U izveštaju CSR piše da je tokom prošle godine 135 porodica (ili 276 lica) koristilo novčanu socijalnu pomoć koja se isplaćuje iz republičke kase. Pravo na dodatak za pomoć i negu drugog lica ostvarilo je ukupno 167 nosioca prava. U centru napominju da su tokom 2018. u blagom porastu bili i zahtevi za jednokratnu novčanu pomoć koja se isplaćuje iz budžeta Opštine Nova Varoš.
– Pozitivno su rešena 1.082 takva zahteva. Po ovom osnovu jednom ili više puta (najviše četiri) novčanu pomoć koristilo je 1.151 lice. Pomoć je bila opredeljena za kupovinu ogreva, osnovnih životnih namirnica, nabavku udžbenika, podršku đačkim ekskurzijama, sanaciju pojedinih stambenih jedinica, pogrebne kao i troškove internatskog smeštaja – kažu u Centru uz podsećanje da je za ove namene iz opštinske kase lane izdvojeno oko 7,3 miliona dinara – oko pola miliona dinara više nego u 2017. Pomagalo se i samohranim nezaposlenim roditeljima, u ukupnom iznosu od 1,7 miliona dinara, dok je sa 950.000 dinara finansiran desetodnevni boravak prvaka na crnogorskom primorju.
Inače, starosna struktura korisnika materijalne pomoći i porodično-pravne zaštite uglavnom se ne menja već godinama unazad. Na evidenciji su najbrojnija odrasla lica, slede stari, a potom deca mlađa od 12 godina. Nešto više registrovanih korisnika je na seoskom području (oko 52 odsto), kao i pripadnica ženskog pola. Kada je dečja populacija u pitanju, na listi korisnika je evidentirano njih oko 350, od kojih je 86 materijalno ugroženih. Na spisku CSR je i ukupno 219 invalidnih lica, od kojih je gotovo njih polovina sa višestrukim hendikepom.
Manje porodičnog nasilja
U opštinskom Centru za socijalni rad lane je evidentirano 46 žrtava porodičnog nasilja, što je za desetak slučajeva manje u odnosu na 2017. U svim slučajevima izrečene su hitne mere zabrane prilaska počinioca i prekida komunikacije sa žrtvama. Sprovedeno je i desetak iseljenja, a podneto je 12 krivičnih prijava.
– Ovo je prva godina nakon dužeg perioda u kojoj je zabeleženo manje porodičnog nasilja. Povoljnija statistika efekat je nove zakonske regulative u ovoj oblasti, kao i bolje saradnje i koordinacije svih relevantnih službi i institucija. O ovom problemu se u javnosti sve više govori, a žrtve nasilja su danas ohrabrenije da prijavljuju psihičku ili fizičku torturu u sopstvenom domu. Kod njih raste i svest o tome da je nasilje neprihvatljivo, kao i da ih zakon štiti – kaže direktorka CSR Jelena Leković. Ona dodaje da su žrtve većinom fizičkog nasilja uglavnom žene koje su unutar porodičnog doma trpele torturu supružnika odnosno partnera.
Alkoholizam, siromaštvo i patološka ljubomora su najčešći su uzroci porodičnog nasilja, a statistika pokazuje da je nasilnika podjednako u selu i gradu, kao i da nema strogih pravila kada je u pitanju njihov obrazovni i svaki drugi status.
