TIKA spremna za ulaganja u Srbiju i Sandžak

Sjeverni Sandžak – Kancelarija Turske agencije za međunarodnu saradnju i koordinaciju (TIKA) u Srbiji za manje od dvije godine donirala je ovoj zemlji sredstva za projekte u vrijednosti od oko četiri miliona evra.

Otvaranje kancelarije TIKA-e u Beogradu dogovoreno je tokom zvanične posjete Srbiji predsjednika Turske Abdulaha Gula 2009,  kada je i potpisan protokol za rad TIKA-e. Kancelarija za koordinaciju programa u Beogradu početkom 2011. je intenzivno počela da sprovodi projekte u zemlji i, iako je ovo tek prva godina, realizovan je veliki broj njih. TIKA je i prije otvaranja kancelarije u Beogradu, uz posredstvo kancelarije u Podgorici, započela sa podrškom projektima u Srbiji i Sandžaku.

Koordinator TIKA-e u Beogradu Emrah Ustaomer u razgovoru za agenciju Anadolija objašnjava da je Srbija zbog svog geostrateškog položaja, geografski, politički i ekonomski od velikog značaja za Tursku u smislu historijskih i kulturnih veza kao jedna od vodećih zemalja na Balkanu. On je ponovio stav zvaničnika svoje zemlje da Turska vidi Srbiju kao ključnu poziciju u smislu stabilnosti u regionu i da TIKA u prvom planu podržava projekte iz oblasti obrazovanja i zdravstva, prevashodno u nerazvijenim područjima.

„Naša kancelarija u Srbiji, koja nastoji da realizuje projekte, prije svega,  u sektoru zdravstva i obrazovanja širom zemlje, ne obazirući se na vjerske, rasne, jezičke razlike, pružajući  ’ruku prijateljstva i mira sa Turskom’, sprovodi razvojne i socijalne projekte. Turska pruža svoju ruku prijateljstva svima podjednako. Od zapada do istoka, od sjevera do juga, TIKA stiže da odgovori na sve dostavljene zahtjeve.“, rekao je Ustaomer.

-Dugačka lista projekata-

Predstavljajući listu projekata koji su završeni, u toku je njihova realizacija ili su planirani u toku godine, Ustaomer je rekao da njihova ukupna vrijednost iznosi oko četiri miliona evra. TIKA je podržala projekte u gotovo cijelom području Srbije, od Bujanovca na jugu do Sente na sjeveru Srbije. Na listi podržanih projekata jasno se zaključuje da skoro polovina realizovanih i planiranih donacija se odnosi na realizaciju izgradnje škola, bolnica ili podršku kulturi u Sandžaku koji, kako predstavnik TIKE u Beogradu ističe, važi za najnerazvijenije područje u Srbiji.

„Vodili smo se činjenicom da izađemo u susret zahtjevima za koje smo zaključili da u smislu potreba građana imaju priorite“, naglasio je Ustaomer.

Na listi podržanih ili onih koji su u fazi pripreme nalaze se projekti čija je vrijednost nekoliko hiljada do čak milion i 700 hiljada evra. Među projektima koji su realizovani, a čiji je izvještaj predočen, je i opremanje amftiteatra Niškog univerziteta. Jedan je od tri najbolja univerziteta u Srbiji, na kojem je od 1960. godine diplomiralo oko 9.500 studenata. Niš je najveći grad na jugu Srbije, koji u isto vrijeme sadrži mnoga djela iz osmanskog perioda i samim tim ukazuje na bliskost sa Turskom u geografskom  i kulturnom pogledu. TIKA je finansirala renoviranje jednog amfitetra i opremanje potrebnim školskim namještajem u iznosu od 30 hiljada evra.

Nabavljeni su i donirani medicinski aparati za Dom dece sa specijalnim potrebama „Sremčica“ kod Beogarda. Dom ‘Sremčica’, ustanova socijalne zaštite rezidencijalnog tipa, zbrinajva 300 korisnika umjereno, teško i duboko ometenih u razvoju. Kako je mentalni deficit često dio sindroma koji podrazumijevaju neurološka oboljenja i disfunkcionalnost dijelova lokomotornog sistema, neophodnost za adekvatnim fizikalnim i ambulantnim tretmanima krajem prošle godine omogućila je TIKA doniranjem aparata za fizikalnu terapiju i kade za hidroterapiju, kao i osam kreveta za bolesnike u vrijednosti od 16 hiljada evra.

Takođe, u iznosu od 180 hiljada evra izvršena je rekonstrukcija Doma dece sa specijalnim potrebama „Sremčica“.

U okviru projekta Obnova škole u Vrbasu izvršena je obnova fasade škole i zamjena stolarije Osnovne škole ’’4. jul’’ u Vrbasu. Realizacijom ovog projekta, čija je vrijednost iznosila 160 hiljada evra, poboljšani su uslovi pohađanja nastave za oko 900 učenika. U opštini Kosjerić izvršena je obnova Zdravstvene ustanove u selu Varda, Opština Kosjerić. Izgradnja O.Š. „Veliki Trnovac“ u istoimenom naselju u Bujanovcu na jugu Srbije jedan je od značajnijih projekata čija je vrijednost viša od milion evra. U okviru projekta je izgrađena nova zgrada školskog objekta, na mjestu veoma stare i dotrajale zgrade. U novom školskom objektu se nalaze 22 učionice za pohađanje nastave za 500 učenika.

Na sjeveru Srbije u Senti je podržan projekat izgradnje specijalnog odjeljenja O.Š. “Turzo Lajoš“. Opština Senta je uputila zahtjev TIKA-i za podršku izgradnje učionica za djecu sa posebnim potrebama Osnovne škole ’’Turzo Lajoš’’, kao i rekonstrukciju grejanja pomenute škole.  TIKA je podržala te projekte donirajući 220 hiljada evra.

Posredstvom TIKE izvršena je nabavka medicinskih aparata za KBC „Dr. Dragiša Mišović“ u Beogardu. U okviru ove Interne klinike se nalazi odsjek hematologije, gdje se pored dijagnostike sprovodi i terapija onkoloških pacijenata davanjem citostatske terapije u hospitalnim uslovima, donirana je laminirana komora za rastvaranje citostaske terapije, čime je omogućeno bezbjedno pripremanje i rastvaranje iste. Takođe, doniranjem dijagnostičke stanice za “sleep apneu“, značajne u prevenciji infarkta miokarda i iznenadne smrti, TIKA je omogućila rad ovog dijagnostičkog odjeljenja, čime je zaokružena Klinika za Interne bolesti na nivou savremenih standarda dijagnostike i terapije.

Takođe, donacijom TIKE izvršena je nabavka medicinskih aparata za Zdravstveni centar „Aranđelovac“. TIKA je, pružajući podršku ovoj ustanovi doniranjem pomenutih aparata, omogućila dijagnostiku i operativne zahvate kod pacijenata oboljelih od artritisa, žučne kese, slijepog crijeva, kao i u dijagnostici i operativnim zahvatima kod žena usljed učestale pojave obolijevanja od malignih bolesti.

Skoro približnom donacijom izvršena je i  nabavka porođajnih stolova za Zdravstveni centar Senta u kojem se godišnje obavi hiljadu porođaja, na stolovima koji su bili stari oko 40 godina i u vrlo lošem stanju. U Kraljevu je izvršena obnova predškolske ustanove „Mladost“, koja je usljed zemljotresa u novembru 2010. godine pretrpjela znatna oštećenja.

-Obnova mostova-

U poplavi koja je zadesila Novi Pazar, 22. i 23. maja 2011. godine, više mostova na rijeci Trnavica pretrpjelo veliku štetu. TIKA je sa 60 hiljada evra finansirala ponovnu izgradnju dva mosta.  TIKA je podržala i kampanju koju je započela televizija B92, pod nazivom „Bitka za bebe“, u kojoj će biti obezbijeđena tri inkubatora, dva fiksna i jedan transportni inkubator.

Kako bi bili u mogućnosti da nastave sa radom, TIKA finansira dobijanje sertifikata za 34 preduzeća (bezbjednost hrane – HACCP sistem).

U predstavljenom izvještaju, više od 12 projekata, čija vrijednsot prelazi milion evra, odnosi se na područje poboljšanja zravstvenih usluga, obrazovanja i razvoja kulture u Sandžaku.

Izgradnja pomoćne zgrade Državnog Univerziteta u Novom Pazaru, kao najmlađe državne viskoškolske utanove u Srbiji, i opremanje je koštalo 770 hiljada evra. U okviru ovog projekata, izvršeno je opremanje labaratorije koja se nalazi u njenom sastavu. U Bijelim Vodama kod Novog Pazara za školu koju je izgradila još 2008. godine TIKA je donirala opremu za kabinet za informatiku u Osnovnoj školi  „Dositej Obradović“, Novi Pazar. Takođe istoimenoj biblioteci u Novom Pazaru TIKA je donirala tehničku i zvučnu opremu kako bi omogućila modernizaciju rada.

Uvedeno je centralno grijanje u Osnovnu školu „Ibrahim Bakić“ u Ljeskovi, opština Tutin, koja se nalazi se na Pešterskoj visoravni, u kojoj nastavu pohadja 470 učenika. Zbog dugih i oštrih zima koje vladaju na ovom područiju, neadekvatno grejanje ovog školskog objekata predstavljao je veliki problem. Podrškom sa donacijom od 230 hiljada evra omogućena  je izgradnja socijalnih ustanova u Priboju. U požaru koji je izbio u stambenom objektu starom 50 godina, 2011. godine, u ulici Rifata Burdževića, u Priboju, stanari ovog objekta pretrpeli su veliku matrijalnu stetu, izgubivši kompletnu imovinu. Realizovanim projektom trajno se riješilo stambeno pitanje ovih osam porodica.

U Zdravstvenom centru Prijepolje, od tri postojeće operacione sale u bolnici, samo je jedna funkcionalna. Kako bi poboljšali uslove rada, doniran je elektrohidraulični sto i operaciona lampa. U Tutinu je u okvru projekta opremanje škole „Rifat Burdžević“ izvršena zamjena dotrajalog školskog namještaja. U Osnovnoj školi „Dositej Obradović“ u Belim Vodama, kod Novog Pazara TIKA je finansijskom podrškom obnove sale i sistema grijanja omogućila nesmetano održavanje nastave.

Sa ciljem razvoja moderne umjetnosti, TIKA je finansirala samostalnu izložbu jednog slikara iz Društva slikara Sandžaka.

-Podrška obnovi obrazovnih i institucija kulture-

U 2011. godini TIKA je organizovala i finansirala učešće 20 predstavnika iz Srbije na skupovima održanim u Turskoj: Sajam poljoprivrede, stočarstva i mlečne industrije,Evroazijski samit poljoprivredne mehanizacije, Edukativni program poboljšanja tehnike proizvodnje semena i sadnica, Kongres dečijih hirurga, Međunarodni simpozijum za decu kojoj je potrebna zaštita, Međunarodni forum vodenih resursa, Evropski kongres o matičnim ćelijama i hemafarezi.

Takođe je organizovala posjetu i učešće na seminaru u Turskoj pet predstavnika Kancelarije za evropske integracije za planiranje, programiranje, praćenje i izvještavanje o sredstvima EU-a i razvojnom pomoći (DACU). Ukupna vrijednost navedenih aktivnosti koje je finansirla TIKA je oko 40 hiljada evra. Među projektima koji su u toku posebno se izdvaja (izgradnja osnovne škole u Novom Pazaru (vrijednost ovog projekta je oko 1.750 hiljada evra), uređenje okoline škole „Veliki Trnovac“ u Bujanovcu, izgradnja tri osnovne škole u Tutinu, pogotovo u selima koja pripadaju ovoj opštini, renoviranje Doma kulture Sjenica, obnova Tehničke škole u Novoj Varoši, renoviranje Doma kulture Prijepolje.

TIKA učestvuje u projektu restauracije Šejh-Mustafinog Turbeta, jednog od dva preostala turbeta, djelo osmanlijske arhitekture u Beogardu , a na inicijativu prethodnog koordinatora TIKA-e  Gokcena Kalkana, potvrđeno je iz gradskih vlasti Beograda. Za ovaj projekat su obezbijeđene potrebne dozvole i uskoro će biti održan tender za taj projekat.

Turska agencija za međunarodnu saradnju i koordinaciju je formirana 1992. godine i predstavlja instituciju koja koordiniše aktivnosti tehničke pomoći Republike Turske. Turska,  kao jedna od zemalja koja se javlja kao sve veći donator u svijetu, putem TIKA-e koordiniše aktivnosti u stranim zemljama u smislu tehničke pomoći, a  povremeno i humanitarne. TIKA ima svojih 30 kancelarija u 26 zemalja i pritom je aktivna u približno stotinu zemalja.