Siena – “Privremeni” dom za par hiljada Resteličana sa Kosova

Kosovo – Našoj javnosti je već poznato da je veliki broj mještana Restelice, jednog od najvećih kosovskih sela koje se nalazi u opštini Dragaš na krajnjem jugu Republike Kosova, našlo utočište u Sieni i njenoj okolini gdje su intenzivno dolazili poslije rata na Kosovu, nastavljajući započeti trend nešto prije 1999. godine.

Oni su tamo iz svog zavičaja odlazili pojedinačno, da bi unazad 10-tak godina za njima pošli i njihovi rođaci, a kasnije i kompletne porodice, te se danas pretposlavlja da ima između dvije i tri hiljade Resteličana u ovoj regiji. Radili su i rade uglavnom na građevini, koja je ionako jako specifična za ovaj grad, poznat po svojim starim objektima i kulturnim znamenitostima. Siena i njene starine su ionako decenijama jedna od najvećih turističkih destinacija u Republici Italiji i njenoj razvijenoj regiji Toskani. Zajednica iz Restelice je dobro prihvačena u ovom gradu – muzeju. Resteličani žive i rade u  okrugu Sieni u rasponu od oko 30 – 40 km, odnosno u opštinama Sieni (sjedište je i istoimene provincije), Kolle di val d’ elsa i Monteroni d'Arbia.

I pored zimskog vremena i naglog zahlađenja, na poziv Kulturnog centra Restelica, čije je sjedište u Monteroni d'Arbie, u službenoj posjeti resteličkoj dijaspori su bili zamjenik ministra u Ministarstvu dijaspore Vlade Republike Kosova, Ćerim Bajrami i potpredsjedenik skupštine opštine Dragaš, Šerif Aga.

U subotu 08. decembra, poslije slijetaranja na aerodrom u Pizi, letom iz Tirane, Republika Albanija, i ljubaznog dočeka od gospodina Taira Reke, jednog od viđenijih preduzetnika porijeklom iz Restelice, nastavljen je put za Kole di val d’elsa. Gospodin Tair Reka je goste počastio ručkom i, u društvu svog agilnog oca, poveo u obilazak svojih brojnih objekata na kojima  izvodi radove, inače u nacionalnom parku, sa preko 30-tak zaposlenih radnika, največi broj je njegovih rođaka, ali ima i drugih, među njima i Albanaca s Kosova.

Zanimljivo je, što je i autoru ovih redaka predstavljalo svojevrsno iznenađenje, da su ovi vrijedni majstori i radnici iz Restelice u međuvremenu dobro ispekli zanat zidanja i gradnje modernih vila po standardima koji se u ovim mjestima primjenjuju decenijama i vjekovima unazad, uz upotrebu “starih” materijala: prirodnog kamena, veoma kvalitetne opeke i crijepa pečenih na starinski način i obrađenog drveta, tako da na licu mjesta djeluje jako lijepo ta njihova umješnost, a, što je najvažnije, njihovi investitori su, po riječima preduzetnika T. Reke, zadovoljni.

U predvečernjim satima u subotu, održan je jednosatni susret u sjedištu Kulturnog centra Restelica u Monteroni d'arbia, koja je udaljena 60-tak kilometara od grada Kolea. U tom radnom susretu sa domaćinima, gosti su, pored predsjednika ovog centra Seada Bajraktari, koji je ujedno i imam, dočekani i od drugih ljudi iz rukovodstva u sjedištu centra, čiji najveći dio prostora obuhvata mesdžid, u kojem se obavlja namaz i izvodi vjeronauka za djecu. Ovo je inače jedino institucionalno udruženje Resteličana u Sieni i okolini i jedini prostor za okupljanje pripadnika resteličke emigracije.

Domaćini su poselamili goste, dok su musafiri, uz zahvalnost na pozivu, u kratkim crtama govorili o potrebi institucionalnog povezivanja i intenzivitranja veza i saradnje kako između Ministarstva dijapore, tako i između opštine Dragaš, sa udruženjem/ima dijaspore u Italiji.

Poslije tog susreta, održan je glavni skup u velikoj sali starog muzeja u Monteroni d'Arbia, na kojem su učešće uzeli mnogobrojni Resteličani (oko 200 njih) i iz okoline ovog mjesta i iz Siene i Kole di val d’elsa.

Sastanku su pored zvanica s Kosova, prisustvovali i savjetnik predsjednika opštine Monteroni, g. Jakubo, a nešto kasnije se pridružio i predsjednik Unije muslimana u Italiji, g. Izzeddin Elzir.

Teme sastanka su unaprijed bile najavljene po pozivu, a na njih je podsjetio voditelj skupa Sead Bajraktar :

Skup je na italijanskom jeziku pozdravio i gospodin Jakubo, savjetnik u  opštini Monteroni, izrazivši spremnost na saradnju, ali i naglašavajući aktuelne posljedice ekonomske krize u Italiji koja se odražava na nedostatak posla i u onim sferama u kojima su Resteličani do sada bili uposleni. (Nedostatak posla je inače njihov trenutni veliki problem, jer je i socijalno osiguranje za nezaposlene daleko slabije nego recimo u nekim drugim zapadnim zemljama). Skup je takođe poselamio i gospodin Izedin Elzir, inače Palestinac, koji je prezentovao jako dobru toleranciju i poznavanje prilika.

Zamjenik ministra u MD Ćerim Bajrami je, uz opšti uvod o značaju tog susreta i održavanja redovnih veza na relacijama Ministarstvo dijaspore – emigracija, prenio i pozdravio ministra Ibrahima Makolija, koji je svojevremeno na susretima dijaspore tokom ljeta 2011. u Rečanima više Prizrena, obećao prisutnom g. Jonuzu Hodži, tadašnjem predstavniku dijaspore iz Restelice u Sieni, da će se ministarstvo potruditi da obiđe i izvidi potrebe i ove brojne emigracije nevećinskih zajednica u Italiji. Bajrami je takođe prenio pozdrave i ambasadorke Republike Kosova u Rimu, Bukuroshe Gjonballaj, koja je u tom terminu bila u službenoj viziti u udaljenoj Kalabriji, te nije mogla uzeti učešće na ovom skupu.

Zamjenik Bajrami je također govorio o konkretnim mogućnostima saradnje, i podvukao aktuelnu potrebu čuvanja identiteta izvan zemlje porijekla, pogotovo kod pripadnika nevećinskih zajednica u dijaspori, te za podizanjem svijesti među ljudima o potrebi pokretanja i organiziranja dopunske nastave na maternjim jezicima, i u tom kontekstu za mlade naraštaje Resteličana u ovim mjestima.

Obećao je da će Ministarstvo dijaspore uskoro isporučiti određen kontigent knjiga – lektire za odrasle na bosanskom jeziku i za biblioteku u Resteličkom kulturnom centru (pošto je i vjerska literatura u njemu uglavnom na bosanskom jeziku), kao što će nešto slično biti urađeno i u drugim sjedištima udruženja u nekoliko zemalja Zapadne Evrope.

Takođe je pozvao prisutne Resteličane da pomažu svoj kraj u ekonomskom razvoju investiranjem u malu privredu, uz traženje i hrabrenje svojim primjerima, mogućih (su)investitora među drugim građanima Italije.

Između ostalog, dao je i neke odgovore na postavljena pitanja, te obećao da će proslijediti i dopunska pojašnjenja na par primjedbi u vezi odnosa nekih pripadnika administracije u ambasadama prema ljudima iz nevećinskih zajednica u dijaspori.

Skupu se obratio i Šerif Aga, potrpedsjednik  skupštine opštine Dragaš, koji je opširno govorio o projektima za Restelicu, bilo onim koji su vezani za komunalne investicije u infrastrukturi ili o onima koji su direktno vezani za sanaciju posljedica od lavine, odnosno tragedije koja je pogodila jedno naselje Restelice u februaru ove godine, kada je život tragično izgubilo 10 osoba porodice Reka, dok je 30-tak kuća teško oštećeno.

Šerif Aga je, pored ostalog, istakao da oni na lokalu nisu zadovoljni od strane Vlade Kosova sa investiranjem za otklanjanje posljedica lavine, sem jednog dijela od izdvojenih vladinih sredstava u iznosu 30 hiljada eura, koja su upotrebljena za zaštitu od odrona stijena kojima je bila izložena jedna druga velika mahala u Restelici. Govorio je i o minuloj akciji koja je sprovedena od mještana sela na pošumljavanju i zaštiti golog planinskog prostora iznad mjesta tragedije, odakle je krenula lavina.

“Na hiljade sadnica je zasađeno prije nego je pao prvi svijeg u Restelici, koje je doniralo Ministarstvo poljoprivrede Vlade Kosova, po savjetima o zaštiti od strane stručnjaka iz Austrije”, naglasio je.

Potpredsjenik skupštine opštine Dragaš je odgovarao i na brojna pitanja koje su postavljali prisutni mještani Restelice u dijaspori, vezana za realizirane infrastrukturne projekte u Restelici, posebno za vodovodnu mrežu, govorio o budžetskim sredstvima s nivoa opštine namijenjenim Restelici za narednu godinu, itd.

Sastanak je završen poslije gotovo dva sata u demokratskoj i tolerantnoj atmosferi, bez obzira na neke primjedbe i neslaganja, najviše vezanih za lokalne i komunalne probleme u Restelici.

Naknadno je u obližnjem sjedištu Centra nanovo održan radni dio sastanka sa rukovodstvom Udruženja, gdje su izvučeni zaključci i konstatovano da je nastavak institucionalne saradnje – nužnost, te da su učinjeni prvi koraci na tom putu.

U nekoliko susreta i slobodnih razgovora s Resteličanima po Sieni, gosti su dobili uvjeravanja da se mladi restelički naraštaj ovdje opredjeljuje za nastavak školovanja na srednjem i višem nivou, što daje nade za još bolji položaj u budućnosti ove emigrantske zajednice.

U ponedjeljak, 10. decembra delegaciju s  Kosova u pratnji predsjednika Kulturnog centra Retelica, primio je i predsjednik opštine Monteroni D'Arbia, g. Jakopo Armini. Tom prilikom, od strane zamjenika ministra u Ministarstvu dijaspore, Bajramija, još jednom je izražena zahvalnost Republici Italiji, opštini Monteroni D'Arbia i Sieni na podršci Republici Kosovo i njenoj dijaspori, pogotovo dijaspori Restelice, za koju su ove opštine otvorile svoja vrata.

Ćerim Bajrami je i ovom prilikom zatražio od predsjednika opštine da oficijelno pomognu pokretanju dopunske nastave za mlade naraštaje i u ovoj opštini i u opštini Siena, istakavši pozitivne primjere u ovom pravcu u nekim zapadnim zemljama, gdje ova nastava neposredno pomaže i boljoj integraciji pripadnika dijaspore. Pozvao je i na razmatranje ideje o bratimljenju opštine Monteroni, ili Siene, sa opštinom Dragaš.

Šerif Aga je govorio o potrebi veza na lokalnim nivoima, te o spremnosti opštine Dragaš za uspostavljanjem svih mogućih veza sa Monteronijem i Sienom (Gosti su informisani da u Sieni, inače, trenutno funkcioniše samo “prinudna uprava”).

U dužem i prijatnom razgovoru, postignuta je obostrana saglasnost da su institucionalne veze i saradnja jedan od uslova za poboljšanje položaja pripadnika kosovske dijaspore i boljeg međusobnog razumijevanja između različitih narodnih grupacija i kultura, sa domicilnom većinom i vlastima u zemljama domaćina.

Razmijenjeni su i simbolični pokloni, a gospodin Jakopo je iskazao posebno zadovoljstvo na poklonjenom komadu stare resteličke ženske nošnje.

Delegacija s Kosova se zahvaljuje Kultrunom centru Restelica na organizaciji susreta, spomenutom gospodinu Tairu Reki i agilnom mladom čovjeku Mirsadu Agi, koji im se u par navrata našao pri ruci svojim autom za prevoz do udaljenijih mjesta.

info-ks.net