Sjenica, Nova Vraoš – Vlada Srbije donijela je uredbu o utvrđivanju prostornog plana Specijalnog rezervata prirode “Uvac”. Namjera je da se na ovom području posebne namjene sačuvaju prirodne rijetkosti, ali i okrene list u zaštiti jednog od najvećih izvorišta pitke vode u Srbiji i planski gradi i gazduje.
Plan je urađen za 174.800 hektara u opština Nova Varoš i Sjenica i manjim, rubnim područjima Ivanjice, Prijepolja, Tutina i Novog Pazara, sa 136 naselja i oko 49.000 stanovnika. Pored ranijeg rezervata, plan pokriva i područje Starog Vlaha i sliva Uvca od brane u Radoinji do sliva reke Boroštice na Pešterskom polju, čije su vode tunelom prevedene u Vapu.
I pored protesta seljaka i vikednaša, ali i lokalnih uprava u Novoj Varoši i Sjenici, rezervat “Uvac”, stanište beloglavog supa, proširen je četiri puta. Oko postojećih granica (sa 7.543 hektara, uz klisuru Uvca i njegovih pritoka sa izlaskom na plato Čemernice formirana je zona sa režimom trećeg stepena zaštite površine 20.007 hektara, u kojoj se našlo 15 sela u novovaroškoj i osam u opštini Sjenica.
Brojni prijedlozi “sa terena” nisu ubjedili planere da smanje zone sanitarne zaštite ( prva široka deset, a druga 500 metara) oko tri akumulacije na Uvcu i slivu reke, koja u budućnosti treba vodom da poji dio Srbije prema Šumadiji.
U Agenciji za prostorno planiranje, koja je pripremala ovaj dokument, kažu da više od 36 odsto površine (63.350 hektara) prostornog plana zaštićena prirodna dobra od nacionalnog i međunarodnog značaja – SRP “Uvac”, pa dijelovi Parka prirode Golija i rezervata biosfere Golija – Studenica, Peštersko polje i druga predviđena za zaštitu.
Pred lokalnim upravama, ali i nizu institucija je obaveza donošenja prostornih i urbanističkih planova, projekata i mjera, čija će obaveza biti da poštuju pravila zaštite, gradnje i razvoja u tri zone zaštićenog područja.
Na lokalitetima sa zaštitom prvog stepena ( 960 hektara ili 1,5 površine), na liticama i meandrima Uvca gdje su gnijezda orlova primjenjivaće se najstrožija zaštita, uz ograničenu i organizovanu posjetu.
U zoni sa režimom zaštite drugog stepena (11.470 ha ili 18 odsto) predviđeno je ograničeno i strogo kontrolisano korišćenje šuma, vode, poljoprivrednog zemljišta i planska, ekološki prihvatljiva izgradnja za očuvanje i prezentaciju zaštićenog područja, stanovanje i obavljanje poljoprivredne djelatnosti lokalnog, starosedelačkog stanovništva. Ovdje nije dozvoljeno odlaganje komunalnog, industrijskog i građevinskog otpada, izgradnja industrijskih objekata i kuća za odmor. Rekonstrukcija i legalizacija postojećih i izgradnja novih objekata je ograničena i strogo kontrolisana, uz prikupljanje i prečišćavanje otpadnih voda. Prioritet ima očuvanje i skladno uređenje cjelina sa ambijentalnim vrijednostima, tradicionalnim načinom uređenja atara i naselja i objekata narodnog graditeljstva. Za pružanje usluga u poljoprivredno-turističkim domaćinstvima mogu se adaptirati postojeće kuće sa okućnicom ili izgraditi novi smještajni objekti sa najviše 12 kreveta.
Najveću teritoriju u zaštićenom području ima zona sa režimom zaštite trećeg stepena (50.940 ha ili 80 odsto).Ovde se,uz održavanje visokog kvaliteta životne sredine i unapređenje uslova obavljanja djelatnosti (poljoprivreda, šumarstvo, turizam) i stanovanja lokalnog stanovništva, infrastrukturnog opremanja i razvoja turizma, mogu graditi manji industrijsko-zanatski pogoni, (rezanje građe, briketiranje otpadaka drveta). Za pružanje turističkih usluga objekti mogu imati najviše 30 ležaja.
Uredba važi od 11. novembra, a u njen sadržaj i grafički prikazi ( tri referalne karte) o posebnoj namjeni prostora, mreži naselja, javnih službi i infrastrukturalnih sistema, kao i zaštiti životne sredine, prirodnih i kulturnih dobara i turizmu – mogu se pogledati u opštinskim službama.
Izvor: Danas.rs
