Slovenija – Zbog nezadovoljstva ekonomskom situacijom i političkim elitama, u nekoliko gradova u Sloveniji u petak se održavaju nove demonstracije. Organizatori ih zovu „prvim svenarodnim ustankom“. U Ljubljani su protesti počeli u 15 sati, a u Ljubljani počinju u 16.30.
Tim povodom za RSE govore Vuk Ćosić član Odbora za pravedno i solidarno društvo i jedan od učesnika protesta, i Zijad Bećirović, direktor Instituta za Balkanske i bliskoistočne studije iz Ljubljane (IFIMES).
Kršenje prava radnika, korupcija, neprocesuiranje afera poput one u kojoj se premijer Janez Janša optužuje za korupciju u primjeru finske “Patrije”, kao i za gradonačelnika Maribora Franca Kanglera, ali i za prvaka opozicije i gradonačelnika Ljubljane Zorana Jankovića, koji je odnedavno pod istragom zbog nepravilnosti prilikom izgradnje ljubljanskog stadiona “Stožice”. Sve je ovo dovelo do “događanja naroda”.
Vuk Ćosić, član Odbora za pravedno i solidarno društvo, i jedan od učesnika protesta analizirajući razloge koji su doveli do sveopšteg događanja naroda za RSE kaže kako je loše vođenje politike dovelo do pada strpljenja građana koji traže puno više. Iz perspektive zemalja bivše Jugoslavije, uključujući i BiH u kojoj se već 20 godina građani suočavaju i sa korupcijom, i sa vlašću koja se bavi sama sobom, siromaštvom i nezaposlenošću, slovenački protesti djeluju u najmanju ruku čudno.
Ipak, Ćosić navodi “kako se uvek mogu naći utešni primeri da stanje nije tako loše”, jer, gledano kroz prizmu standarda i života u drugim zemljama regije, i nije. Samo što je narodu dosta.
“Ulaskom u EU, a i nešto ranije, Slovenija je krenula putem casino kapitalizma. Ljudi primećuju društvene nejednakosti. Dok nije počela kriza, nisu obraćali pažnju na to i ta nejednakost nije smetala nikome. Sada kada je udarila globalna kriza ljudi su počeli da primećuju ko se napljačkao i počeli su da se bune.“, kaže Ćosić.
Zanimljivost slovenačkih protesta je u tome što oni nisu posljedica onih koji se događaju širom Evrope i svijeta zbog ekonomske krize, već se radi o nezadovoljstvu i razočarenju u političke elite koje od osamostaljenja vode Sloveniju, stav je Zijada Bećirovića, direktora Instituta za Balkanske i bliskoistočne studije iz Ljubljane.
Podsjećajući da u Sloveniji 1945. nije bilo suštinskih promjena nosilaca vlasti, što predstavlja fenomen, Bećirović navodi kako je danas stanje takvo da “nema pravih političkih elita, jer bi one morale biti odgovorne svojim sugrađanima.
“Ustvari, ovdje imamo političke lidere koji su bliže organiziranim kriminalnim grupama- nešto slično zemljama regije”, kaže Bećirović.
S druge strane, vlada koju predvodi Janez Janša smatra da su protesti djelo šačice izmanipulisanih ljudi. Prema Ćosićevom viđenju manipuliše upravo Janša. Podsjećajući da su protesti najprije počeli u Mariboru, i to zbog nezadovoljstva “lokalnom korupcijom i vladarskim divljaštvom” gradonačelnika Franca Kanglera, pa se tek onda proširili na cijelu zemlju, jer su ljudi primijetili isti obrazac svuda.
“Radi se o takvoj atmosferi u društvu koja je prerasla u neki vid organizovanja. Jučer je ministar unutrašnjih poslova imao jednu zastrašujuću pres konferenciju gde je pokušao da prozove navodne organizatore današnjeg protesta. To je proizvodnja straha i pripremanje ljudi na ekstremnu situaciju”
Raniji protesti prerasli su u nerede. Očekivanja su, kako prenose slovenski mediji da će današnji proteći “glasno i mirno”.
“Za te nerede ljudi krive krajnju desnicu i grupe koje su isfinansirane i organizovane, prema nekim navodima upravo od strane Janšine stranke. Analitičari smatraju da se radi o nekakvoj nameštaljki gde se želi proizvesti utisak ekstremizma i optužiti sve demonstrante. Iako ne mogu tvrditi da je tako, sve govori tome u prilog” , kaže Ćosić.
Preko društvenih mreža u Sloveniji građani se pozivaju, organizuju. Počinju da se artikulišu zahtjevi, ali je jedan zajednički.
“To je ostavka ove vlade i prelazak na neko tehničko, privremeno rešenje dok se ne konsoliduje politička slika u državi” , navodi Ćosić.
Sve podsjeća na potkraj osamdesetih godina I slovenački bi protesti mogli predstavljati prekternicu, smatra Bećirović.
“I osamdesetih godina prvi protesti i prva dešavanja na području tadašnje zajedničke države počela su u Sloveniji tako da sasvim sigurno dešavanja u Sloveniji nisu važna samo za Sloveniju nego i za samu regiju i uvjeren sam da će se taj pozitivni talas novih promjena preseliti u susjedne države” , ocjenuje Bećirović.
(slobodnaevropa)
