Opština Priboj jedina nije sprovela preporuke o dvojezičnosti

Priboj – Zakoni koji garantuju prava nacionalnih manjina u Srbiji su dobri, ali se ne primjenjuju u dovoljnoj mjeri, ocenjeno je 27. februara u Beogradu na skupu o sprovođenju preporuka nezavisnih institucija za zaštitu ljudskih prava.

Neke od preporuka odnose se na uvođenje jezika i pisma nacionalnih manjina u službenu upotrebu, da se nazivi ulica, trgova i drugih naseljenih mesta istaknu dvojezično i da se obrasci za izdavanje ličnih karata štampaju na maternjem jeziku. Preporuke se baziraju kako na savetima za praktično delovanje donosioca odluka, tako i na označavanju loših zakonskih rešenja koja stvaraju probleme u praksi.

Izvršna direktorka Beogradskog centra za ljudska prava Vesna Petrović rekla je da je taj centar kontrolisao primjenu preporuka koje su zaštitnik građana, povjerenik za zaštitu ravnopravnosti i pokrajinski ombudsman uputili pojedinim lokalnim samoupravama za bolje ostvarivanje prava nacionalnih manjina.

Petrovićeva je na predstavljanju publikacije “Sprovođenje preporuka nezavisnih institucija za zaštitu ljudskih prava u Srbiji” dodala da su dva osnovna problema u ispunjavanju tih preporuka političke i pravne prirode. Problem je sa jedne strane nedostatak političke volje i konkretnih inicijativa da se reše problematična pitanja, a sa druge strane neusklađenost zakona koji regulišu ova pitanja. Sve to stvara političku klimu koja onemogućuje ostvarivanje prava nacionalnih manjina, ističe se u isveštaju.

Zamjenik zaštitnika građana Srbije Goran Bašić rekao je da je to nezavisno tijelo prošle godine uputilo 333 preporuke lokalnim samoupravama, od čega su se 54 odnosile na zaštitu prava nacionalnih manjina.

Bašić je naveo da od 54 preporuke, više od 50% nije sprovedeno, a razlog za to je, prema njegovim riječima, što Zakon o pravima nacionalnih manjina nije usklađen sa ostalim zakonima, kao i to što lokalne samouprave nemaju znanja i kapacitete da te zakone sprovode.

Zbog zloupotrebe prava nacionalnih savjeta da utvrde koje su kulturne ustanove od posebnog značaja za očuvanje nacionalnog identiteta manjina, Beogradski centar za ljuska prava predlaže određene zakonske izmene, između ostalog da nadležni ministar propisuje kriterijume za utvrđivanje ovih ustanova ili da ih predvidi sam zakon.

Prema navodu Beogradskog centra, određeni broj zaposlenih u lokalnoj samoupravi u Vojvodi nije u potpunosti upoznat sa nadležnostima Pokrajinskog ombudsmana i postoji neujednačeno postupanje po njegovim preporukama. Beogradski centar dalje primećuje da zaposleni u jedinicama lokalne samouprave mešaju ovlašćenja koja imaju nezavisne institucije za zaštitu ljudskih prava u Srbiji i preporučuje da se organizuju obuke koje bi podigle kapacitet zaposlenih u opštinskim i gradskim upravama.

U publikaciji se kritikuje nespremnost opština sa bošnjačkim stanovništvom da uvedu bošnjački jezik u službenu upotrebu i ocjenjuje da opština Priboj, jedina koja nije sprovela preporuke o dvojezičnosti, treba da sleijdi primere dobre prakse drugih opština (Novi Pazar, Sjenica, Tutin i Prijepolje).

Takođe je potrebno je da se nazivi ulica i trgova istaknu dvojezično kao i da opština Sjenica obaveštenja za javnost i druge javne natpise ispiše i na bošnjačkom jeziku.

U pojedinim multietničkim gradovima se obavještenja i obrasci za izdavanje ličnih dokumenata i dalje ne pišu na maternjem jeziku pa bi, prema publikaciji, upravni inspektorat trebalo da obiđe opštine i gradove u multietničkim sredinama i proveri da li postoje dvojezični obrasci i obaveštenja.

Projekat Beogradskog centra za ljudska prava “Povećanje efikasnosti i vidljivosti nezavisnih institucija za zašitu ljudskih prava u Srbiji” finansirao je USAID kroz Institut za održive zajednice, a iz tog projekta proistekla je publikacija “Sprovođenje preporuka nezavisnih institucija za zaštitu ljudskih prava u Srbiji”.

Saradnici Beogradskog centra za ljudska prava su tokom ovog istraživanja posjetili Suboticu, Novi Sad, Sjenicu, Tutin, Priboj, Prijepolje, Novi Pazar, Sentu, Bujanovac i Zrenjanin.

(euractiv)