Bezakonjem protiv zakona

Zakon o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina pravno uređuje način na koji će se ostvarivati prava pripadnika nacionalnih manjina. U tom smislu, Zakon predstavlja još jedan izvor ustavnog prava u Republici Srbiji, jer razrađuje ustavne norme o pravima i slobodama pripadnika nacionalnih manjina.

Ovaj zakon na pravno valjan način, omogućava da pripadnici nacionalnih manjina, u demokratskom političkom miljeu, samostalno, ili u zajednici sa ostalim članovima svoje nacionalne grupe, uživaju svoja ustavna prava . U vrijeme kada je donošen ovaj zakon funkcionisala je Državna zajednica Srbija i Crna Gora, a sam zakon usvojen  je na saveznom nivou. Ovaj zakon je preuzeo standarde koji su u ovoj oblasti ustanovljeni kroz dokumenta Savjeta Evrope – Okvirna konvencija za zaštitu nacionalnih manjina i Evropska povelja o regionalnim i manjinskim jezicima.

Septembra mjeseca 2003. godine, koristeći pravo na osnovu Zakona o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina i Pravlinika o radu elektorske skupštine, u Novom Pazaru je održana Izborna skupština Bošnjačkog nacionalnog vijeća. Jednoglasno je donijeta odluka da funkciju predsjednika Savjeta obavlja predsjednik koalicije “Lista za Sandžak” Sulejman Ugljanin . U radu elektorske skupštine nisu učestvovali predstavnici svih političkih partija koje djeluju u Sandžaku, prije svega Sandžačka demokratska partija  i Stranka za Sandžak , čiji su predstavnici tada zastupali stav da još uvijek nisu sazreli pravni i politički uslovi za formiranje Savjeta. Tada formiran Savjet nije bio odraz pluraliteta političkih i društvenih činilaca u Sandžaku, već jednostrana institucija formirana i podržana od strane jedne političke partije. Koristeći prava koja propisuje zakon, Savjet je odmah po osnivanju usvojio niz odluka, prije svega, odluku o nacionalnim praznicima i simbolima i ustanovio niz značajnih datuma, kao što su: Dan zastave, Dan sjećanja, Dan Sandžaka, ali i određen broj kulturnih manifestacija.

U ljeto 2005. godine, Sandžačka demokratska partija je pokrenula inicijativu za sazivanje vanredne elektorske skupštine. Na spisku se našlo više od 400 kandidata za elektore. Po riječima generalnog sekretara SDP Mirsada Jusufovića, skupština je bila zakazana za oktobar ali “na direktno insistiranje tadašnje Vlade Srbije i Petra Lađevića, direktora Službe za ljudska i manjinska prava u Vladi Srbije, elektorska skupština je odložena zbog nestabilnih političkih prilika u Sandžaku”  . Vanredna elektorska skupština potom je odložena za 3. septembar 2005. godine, čije mjesto održavanja je bilo predviđeno u Prijepolju, ali odložena je do daljnjeg.

Početkom 2008. godine opozicione bošnjačke partije  i nevladine organizacije, Ministarstvu za državnu upravu i lokalnu samoupravu, uputile su zahtjev za sazivanje vanredne elektronske skupštine jer je “sadašnji saziv jednopartijski i nelegitiman jer mu je istekao mandat” . Tadašnje Ministartsvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu je imalo zadatak da realizuje održavanje elektorske skupštine Nacionalnog savjeta bošnjačke nacionalne manjine , koja je bila zakazna za 28. jun 2008. godine. Obzirom da se ukazala potreba donošenja posebnog zakona koji će regulisati način formiranja, funkcionisanja i finansiranja savjeta nacionalnih manjina, pristupilo se  izradi Zakona o nacionalnim savjetima nacionalnih manjina  od strane Ministarstva za ljudska i manjinska prava kao predlagača.

Po usvajanju Zakona stekli su se uslovi za održavanje izbora za nacionalne Savjete koji su bili zakazani za 6. jun 2010. godine. Pripadnici šesnaest nacionalnih manjina stekli su pravo da svoje predstavnike biraju neposrednim izborima, dok za pripadnike hrvatske, slovenačke i makedonske manjine održane su izborne elektorske skupštine.

Bošnjaci su na izborima za Nacionalne savjete imali ponuđene tri izborne liste, koje su na glasačkom listiću bile sljedećim redosljedom.

1.    Bošnjački preporod
2.    Bošnjačka lista
3.    Bošnjalka kulturna zajednica – muftija Muamer-ef. Zukorlić

Bošnjački preporod je u toku preizborne kampanje koristio retoriku promovisanja mira, tolerancije i razumijevanja, kako su isticali predstavnici ove liste . Bošnjačka lista je svoju kamapnju koncipirala obilazeći gradove u Sandžaku i promovišući dosadašnje rezultate rada Bošnjačkog nacionalnog vijeća. Bošnjačka kulturna zajednica je kampanju vodila pod nazivom „u zijaret Bošnjacima“ obilazeći Bošnjake u Sandžaku. Ova lista je dobila i podršku reisuleme Mustafe-ef. Cerića tako da je u sklopu kampanje Bošnjacima prosljeđivano i pismo podrške reisa Cerića. Za Bošnjačku kulturnu zajednicu ovi izbori bili su svojevrsni referendum između Beograda i Sandžaka. Na lokalnim televizijama organizovane su tv-emisije sa ciljem predstavljanja izbornih lista. U toku kampanje Esad Džudžević je pozvao dva druga nosioca izbornih lista, dr Nazima Nokića i muftiju Muamera Zukorlića, na tv-duel, ali se niko od pozvanih nije odazvao pozivu.

Nosilac Bošnjačke liste Esad Džudžević pozvao je u toku predizborne kampanje muftiju Muamer-ef. Zukorlić da podnese ostavku na mjesto predsjednika Mešihata i glavnog muftije Islamske zajednice u Srbiji, tvrdeći da muftija Zukorlić zloupotrebljava vjeru u političke svrhe. Muftija Muamer Zukorlić je izjavio da “su svi konstatovali da ovo nisu stranački izbori. Pošto nisu stranački izbori, onda mi nestranačke ličnosi imamo pravo da konkurišemo, odnosno da se kandidujemo. S druge strane i moja kandidatura samo potvrđuje koliko mi smatramo da su ovi izbori jako važni.”

Nezavisna lista Bošnjački preporod, prema izbornim rezultatima, osvojila je 14,25% ili 5 mandata, a imala je podršku Sandžačke demokratske partije i Stranke za Sandžak. Bošnjačka lista osvojila je 37,35% ili 13 mandata, a bila je podržana od Stranke demokratske akcije Sandžaka, dok je Bošnjačka kulturna zajednica osvojila 48,40% ili 17 mandata, a lista je podržana od strane Islamske zajednice u Srbiji, Liberalno-demokratske partije, Narodnog pokreta Sandžaka i Grupe građana „Dosta je“. Inače, Nacionalni savjet bošnjačke nacionalne manjine broji 35 mandata, odnosno vijećnika.

U toku predizbornog procesa upućeno je dosta kritika na račun Ministarstva za ljudska i manjinska prava, kao organizatora izbora. Bošnjačka kulturna zajednica je u saopštenju  izrazila protest „zbog nepismenosti i nestručnosti uposlenika Ministarstva za ljudska i manjinska prava povodom štampanja i distribucije glasačkih listića“, iznoseći činjenice da nisu ispoštovana pravila bosanskog jezika. Centralna izborna komisija obratila se dopisom lokalnim samoupravama Novom Pazaru, Tutinu i Prijepolju da sačine prijedloge stalnog sastava biračkih odbora, sa željom da lokalne samouprave taj zadatak obave najefikasnije i nepristrasno. Uzimajući u obzir činjenicu da u opštinama Novi Pazar i Sjenica vlast čini Sandžačka demokratska partija, a u opštini Tutin Stranka demokratske akcije Sandžaka, predstavnici Bošnjačke kulturne zajednice nisu bili zastupljeni u stalni sastav biračkih odbora, već su dobili po dva predstavnika u proširenom sastavu biračkih odbora. Zbog takve odluke Centralne izborne komsije, predstavnici Bošnjačke kulturne zajednice su održali i proteset ispred Gradske uprave Novog Pazara .

U razgovoru sa predstavnicima sve tri izborne liste, mapiran je i jedan zajednički problem, a to je upis u poseban birački spisak. Kako se ističe, mnogi građani nisu upisani, a prije toga su posredstvom volontera popunili neophodne obrasce. U razgovoru sa građanima koji su imali takve probleme ističe se da su oni nekoliko puta provjeravali da li su upisani, dobijali su potvrdne odgovore, ali ih na dan glasanja nije bilo na biračkom spisku.  Evidentiran je i problem da građani koji godinama glasaju na jednom biračkom mestu, ovaj put su to pravo mogli da ostvare na potpuno drugom biračkom mestu. Takođe se dešavalo da su birači sa seoskog područja pravo glasa ovaj put mogli da ostvare na nekom od biračkih mjesta u gradu.  Bošnjačka kulturna zajednica je tvrdila da na ovaj način lokalne samouprave spremaju krađu , dok su zvaničnici lokalnih samouprava to negirali.

Nastavit će se…

Autor: Fahrudin Kladničanin

Izvor: Glas-Islama.info