Dodik nauči  jednom odredbu Ustava BiH o dodatnim nadležnostima

Autor: Akademik Suad Kurtćehajić

Povodom izjave Dodika da su iz RS dostavili dokumenta predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću u kojima ukazuju na antidejtonsko ponašanje Visokog predstavnika međunarodne zajednice u Bosni i Hercegovini  akademik prof.dr. Suad Kurtćehajić i Predsjednik Foruma bošnjačkih intelektualaca je poručio Dodiku da je krajnje vrijeme da s obzirom i da je član Predsjedništva Bosne i Hercegovine  nauči  jednom odredbu o dodatnim nadležnostima sadržanu u čl.3. stav 5. Ustava Bosne i Hercegovine gdje jasno stoji:

”Bosna i Hercegovina će preuzeti nadležnost za sva pitanja o kojima se entiteti slože; koje su u skladu sa Aneksima 5-8 Općeg okvirnog sporazuma; ili koje su potrebne da se očuva suverenitet, teritorijalni integritet, politička nezavisnost i međunarodni suverenitet Bosne i Hercegovine, u skladu sa raspodjelom odgovornosti među institucijama  Bosne i Hercegovine. Dodatne institucije mogu biti uspostavljene prema potrebi kako bi se vršile ove nadležnosti.“

Dodik se godinama ponaša kao da ova odredba uopšte ne postoji u Ustavu BiH te da Bosni i Hercegovini samo pripadaju deset taksativno pobrojanih nadležnosti: spoljnotrgovinska politika, carinska politika, monetarna politika, finansiranje institucija i plaćanje međunarodnih obaveza BiH itd.

Istina je da entitetima pripada sve ono što ovim ustavom nije dato institucijama Bosne i Hercegovine i da ne postoji odredba o dodatnim nadležnostima Dodik bi bio u pravu i moglo bi se govoriti o uzurpaciji od strane visokih predstavnika.

Međutim postojanje odredbe o dodatnim nadležnostima  su date u tri vida i to a) kao mogućnost da entiteti sve što žele prebace sa entitetske na državnu razinu, b) sva ona pitanja  koja su u skladu sa  aneksima od 5-8 i pod c) sve one nadležnosti koje su potrebne da se ostvari suverenitet, teritorijalni integritet, politička nezavisnost i međunarodni suverenitet Bosne i Hercegovine preuzet će Bosna i Hercegovina.

Dok u prvom slučaju treba suglasnost entiteta, u drugom je potrebno da pitanja potpadaju pod anekse 5-8, za treću situaciju  za preuzimanje nadležnosti od strane Bosne i Hercegovine ne treba nikakva suglasnost entiteta već je dovoljno da se radi o nadležnostima koje se mogu podvesti pod ovu odredbu a to je da se radi o nadležnostima koje su potrebne da se ostvari suverenitet, teritorijalni integritet, politička nezavisnost i međunarodni suverenitet Bosne i Hercegovine.

I ovo je  najvažnija odredba Ustava Bosne i Hercegovine čija dosljedna primjena omogućava integraciju Bosne i Hercegovine u najvećem mogućem kapacitetu istakao je akademik Kurtćehajić ali s obzirom da ova odredba zahtijeva tumačenje šta je to što potpada pod njene okvire Aneksom X i članom 5 tog aneksa utvrđeno je  „Visoki predstavnik  je konačni organ na terenu vezano za tumačenje ovog sporazuma o implementaciji mirovnog rješenja“.

Shodno tome visoki predstavnici su procjenjivali koje su to nadležnosti potrebne da bi Bosna i Hercegovina očuvala svoj suverenitet, teritorijalni integritet, političku nezavisnost i međunarodni subjektivitet i te nadležnosti su prebacivale na državni nivo. Često su za to tražili i dobijali i entitetsku suglasnost ali to nije prema ovoj odredbi uopšte potrebno. Akademik Kurtćehajić ističe da mogućnosti ove odredbe nisu uopšte iskorištene u njenom punom kapacitetu te da bi Visoki predstavnik mogao da pomogne Bosni i Hercegovini i omogući da ona ima na državnoj razini i policiju i školstvo i zdravstvo i kulturu i sve drugo što bi u ovom momentu pomoglo Bosni Hercegovini da očuva svoj suverenitet, teritorijalni integritet, političku nezavisnost i međunarodni subjektivitet te da mu za to ne treba niti suglasnost Vijeća za implementaciju mira (PIC) niti entitetska suglasnost.

Što se tiče drugog pitanja kojem se obratio Dodik Vučiću u vezi prava RS na nezavisnost praveći paralelu sa Kosovom akademik Kurtćehajić je istakao da RS nakon presude Međunarodnog suda pravde od 26.februara 2007. godine ne samo da ne može razmišljati o nezavisnosti koje nema nikakvo pravno  uporište u Dejtonskom sporazumu jer RS postoji samo slovom tog sporazuma već je njeno postojanje dovedeno u pitanje.

Naime RS je od 09 januara 1992. godine do 21. novembra 1995. godine i parafiranja i nakon toga 14. decembra 1995. godine potpisivanja Dejtonskog sporazuma bila samoproglašena tvorevina nepriznata u međunarodnom pravu. Kao takva je presudom najvećeg suda na našoj planeti stalnog Suda pravde u Hagu    presuđena je da je odgovorna za genocid formulacijom tog suda gdje u čl.297 presude stoji:

„Sud zaključuje da su djela počinjena u Srebrenici koja potpadaju pod član II (a) i (b) Konvencije izvršena sa specifičnom namjerom da se djelimično uništi grupa muslimana Bosne i Hercegovine kao takva; i shodno tome, da ona predstavljaju djela genocida koji su izvršili pripadnici VRS u Srebrenici i njenoj okolini počevši od 13. jula 1995.godine“

Postojanje RS nakon ove presude je nagrada počiniteljima za učinjeni genocid jer je ona tek nakon genocida u Dejtonu i Parizu od samoproglašene i u međunarodnom pravu nepriznate tvorevine dobila formu entiteta u okviru Bosne i Hercegovine čime je stekla benefite nakon izvršenog genocida. I ako se njeno postojanje moglo opravdavati postizanjem mira u Bosni i Hercegovini do pomenute presude Suda u Hagu nakon presude njeno postojanje vrijeđa međunarodno pravo  ali i sve etičke, prirodne i druge norme savremenog svijeta jer se šalje jasna poruka da se genocid isplati što bi moglo motivirati druge snage u svijetu da po modelu RS izvrše genocid i na kraju budu nagrađene.

Zato je i potrebno obratiti se Sudu u Hagu da se u okviru svoje druge funkcije davanja savjetodavnog mišljenja jasno odredi šta znači njena presuda za genocid odnosno da li RS treba biti ukinuta.

A tu se radi o suštinskom pitanju da li se  genocid isplati ili ne odnosno da li se izvršenjem genocida mogu steći koristi. Svako drugo mišljenje  osim ukidanja RS kao tvorevine odgovorne za genocid bio bi prvorazredni međunarodni skandal koji bi ugrozio sam smisao UN i postojanja Suda u Hagu.