U odbrani Beograda u Prvom svjetskom ratu učestvovalo oko šest hiljada Bošnjaka iz Sandžaka

Ka­da je ma­jor Dra­gu­tin Ga­vri­lo­vić pred bit­ku za Be­o­grad 1915. go­di­ne re­kao voj­ni­ci­ma da su im ime­na iz­bri­sa­na iz broj­nog sta­nja, nje­go­ve rije­či od­no­si­le su se i na 4. ba­ta­ljon 10. pu­ka srp­ske voj­ske. Nje­ga su či­ni­li re­gru­ti mu­sli­man­ske vje­ro­i­spo­vije­sti iz Ra­ške obla­sti ( Bošnjaci iz Sandžaka, op.pr.), ko­ji su ta­ko­đe, po za­po­vje­sti ma­jo­ra, kre­nu­li „na­pred u sla­vu” i po­lo­ži­li ži­vo­te za „obraz Be­o­gra­da, na­še prije­sto­ni­ce”, piše beogradska “Politika”.

Dok se če­ka od­go­vor be­o­grad­skog par­la­men­ta, histo­ri­ča­ri is­ti­ču da ovu ini­ci­ja­ti­vu tre­ba po­zdra­vi­ti, ali i da je ni­ka­ko ne bi tre­ba­lo is­po­li­ti­zo­va­ti upo­tre­bom ter­mi­na Bo­šnja­ci za pripad­ni­ke „mu­ha­me­dan­skog ba­ta­ljo­na” jer je, ka­ko ka­žu, riječ o srp­skim dr­ža­vlja­ni­ma mu­sli­man­ske vje­ro­i­spo­vije­sti.

Ome­ro­vić je za “Politiku” istakao da “svi do­bro zna­mo o epo­pe­ji srp­ske voj­ske u Pr­vom svjetskom ra­tu – o Ce­ru, Ko­lu­ba­ri, ma­jo­ru Ga­vri­lo­vi­ću, po­vla­če­nju pre­ko Al­ba­ni­je, so­lun­skom pro­bo­ju – ali da ovu epi­zo­du mo­ra­mo da osvije­tli­mo zbog isti­ne”.

„Sto go­di­na su mu­sli­ma­ni u San­dža­ku kri­li da su bra­ni­li Be­o­grad, a isto to­li­ko je srp­ska histo­ri­o­gra­fi­ja pre­ćut­ki­va­la da je još ne­ko osim Sr­ba uče­stvo­vao u he­roj­skoj od­bra­ni gra­da. Obo­stra­no pre­ćut­ki­va­nje mo­ra­mo da pre­ki­ne­mo, jer ti lju­di su da­li svoj ži­vot”, obra­zla­že Omero­vić.

Ini­ci­ja­ti­vu je, do­da­je, sa­či­nio u sa­rad­nji s histo­ri­ča­ri­ma iz Cen­tra za isto­rij­ske stu­di­je i di­ja­log, ko­ji su do­šli do zva­nič­nih po­da­ta­ka o mu­slimanskim bor­ci­ma u srp­skoj voj­sci.

„Pre­ma po­da­ci­ma iz Ar­hi­va Voj­ske Sr­bi­je, Ra­do­mir Put­nik je iz­nio pred mi­ni­star­ski sa­vjet Kralje­vi­ne Sr­bi­je pre­po­ru­ku Vr­hov­ne ko­man­de od 25. de­cem­bra 1914. da se u voj­sku po­zo­vu tri go­di­šta mu­sli­ma­na sa te­ri­to­ri­ja pri­po­je­nih Sr­bi­ji po­slije Bal­kan­skih ra­to­va. Riječ je o 5.956 mla­di­ća iz Ra­ške, od­no­sno San­dža­ka, ko­ji su re­gru­to­va­ni i oku­plje­ni u dva mu­sli­man­ska ba­ta­ljona. Je­dan od njih bio je 4. ba­ta­ljon či­ji je 10. ka­drov­ski puk za­jed­no sa 7. pu­kom bio kičma odbra­ne Be­o­gra­da”, na­vo­di Ome­ro­vić.

U ini­ci­ja­ti­vi ko­ju je pod­nio u svoj­stvu pred­sjed­ni­ka Od­bo­ra Skup­šti­ne Sr­bi­je za ljud­ska i ma­njin­ska pra­va i rav­no­prav­nost po­lo­va, pred­la­že se da obeiljež­je bu­de po­sta­vlje­no kod Na­rod­nog po­zo­ri­šta ili Na­rod­nog mu­ze­ja. Na tom mje­stu je, ka­že, bi­la jed­na od po­sljed­njih ba­ri­ka­da odbra­ne Be­o­gra­da od austro­u­gar­skih i ne­mač­kih sna­ga, ko­ju je dr­ža­la je­di­ni­ca od dva­de­se­tak pri­pad­ni­ka 4. ba­ta­ljo­na. Ta je­di­ni­ca, ko­ju je pred­vo­dio ka­plar Šem­so Mi­do­vić iz Sje­ni­ce, iz­gi­nu­la je baš kao i dru­gi pri­pad­ni­ci 4. ba­ta­ljo­na, is­ti­če on.

Nje­go­va ini­ci­ja­ti­va, pre­ma mi­šlje­nju histo­ri­ča­ra De­ja­na Ri­sti­ća, isto­rij­ski je ute­me­lje­na, ljud­ski oprav­da­na i za­slu­žu­je po­dr­šku jav­no­sti.

Iako tvrde da je istina da su muslimani iz Sandžaka hrabro branili Beograd, srpski historičari i političari se protive da se na spomen ploči navede nacionalna odrednica Bošnjaci.

(saff.ba)