Udžbenici na bosanskom na čekanju zbog osporavanja identiteta sandžačkih Bošnjaka

Zavod za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja je sa spiska od 29 naslova koji nedostaju za nastavu na bosanskom jeziku, “zeleno svjetlo” dao je samo za štampanje gramatike za šesti razred.

O ovom problemu su predstavnici Bošnjačkog nacionalnog vijeća (BNV) u ponedeljak razgovarali sa nadležnima u Ministarstvu prosvjete. Dogovoreno je da se ministarstvo “pisanim putem obratiti veću i iznese svoj stav o pojmovima koji određuju nacionalni i kulturni identitet Bošnjaka kao i o njihovom korišćenju u rukopisima udžbenika koji su u upotrebi u nastavi na bosanskom jeziku. BNV će potom zauzeti stav po ovom pitanju”, navedeno je u saopštenju Bošnjačkog nacionalnog vijeća.

Eleonora Vlahović, rukovodilac Centra za razvoj programa i udžbenika Zavoda za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja, u razgovoru za naš list potvrđuje da je Bošnjačko nacionalno vijeće na vreme predalo rukopise udžbenika za sljedeću školsku godinu.

“Jedan broj rukopisa je odobren, neki su odbijeni, a neke knjige su vraćene na doradu, ali sporni pojmovi su opet upotrebljeni” kaže sagovornica Politike i dodaje da će se rješavanje problema povjeriti “višim instancama”.

Sporni termini, od kojih predstavnici BNV-a ne odustaju, jesu korišćenje naziva Sandžak umjesto Raška oblast, ali i interpretacija pojedinih istorijskih perioda i njihovo vrednovanje.

Potpredsjednici BNV-a Esad Džudžo i dr. Redžep Škrijelj izjavili su za Politiku da je usaglašavanje stavova o sadržaju udžbenika za bošnjačke đake dugotrajan proces.

Redžep Škrijelj napominje da je predstavnicima Ministarstva prosvjete sporno to što je u udžbeniku za Prirodu i društvo naslov jedne lekcije glasi “Moj zavičaj – Sandžak”.

“Sandžak određuje identitet Bošnjaka, on je geografski pojam, nikako odraz težnje za secesionizmom”, ističe Škrijelj i dodaje da namjera autora nije bila da potenciraju razlike koje bi dovodile u pitanje zajedništvo i suživot.

Esad Džudžo spreman je da brani tezu iz jednog od udžbenika da je Povelja kulina bana napisana bosančicom, dok srpska nauka smatra da je reč o ćirilici i starosrpskom jeziku. Bosansku bogumilsku crkvu autori udžbenika smatraju religijom Bošnjaka pre prihvatanja islama, dok Srpska pravoslavna crkva i srpska nauka bogumile vide kao sektu.

Predstavnici BNV-a kažu da nije neouobičajeno da različite nacionalne zajednice ne vide na isti način pojedine događaje iz prošlosti, što se odslikava i na njihovo prezentovanje u udžbenicima istorije. Škrijelj to ilustuje primjerom: prema zvaničnoj srpskoj istoriografiji, Sandžak je u Prvom balkanskom ratu oslobođen od osmanlijske vlasti, a prema viđenju iz “suprotnog ugla”, Sandžak je okupiran i podijeljen između Srbije i Crne Gore.

Razmimoilaženja ima u kada su u pitanju događaji iz novije istorije. Kako kaže Eleonora Vlahović, u jednom od udžbenika, među državnim praznicima našli su se “Dan Sandžaka” i 11. jul “Dan sjećanja na genocid u Srebrenici”. Oba ova datuma obeležavaju se u opštini Novi Pazar, ali se ne nalaze na listi praznika Republike Srbije.

Ipak, većina razloga za vraćanje rukopisa autorima koje je predložilo Bošnjačko nacionalno vijeće tiče se uobičajenih nedostataka, kojih ima i kod drugih priređivača udžbenika, kaže rukovodilac Centra za razvoj programa i udžbenika Zavoda za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja.

“Često se dešava da vratimo rukopis jer sadržaj ne odgovara programu, težina zadataka prevazilazi uzrast, nalozi uz vežbanje su nejasni, a grafička oprema nije adekvatna. Treba imati uvidu da od ukupnog broja rukopisa koji dođu na pregled u Zavod više od polovine bude odbijeno jer nisu u skladu sa standardom kvaliteta. Nedostaju nam kvalitetni autora udžbenika i naša je preporuka da udžbenike pišu timovi u kojima postoje stručnjaci za oblast koja se obrađuje, uz obaveznog psihologa i pedagoga. I nacionalnim manjinama nedostaju kvalitetni autori i to je veliki problem”, objašnjava Eleonora Vlahović.

Izvor: Politika