Mjerna stanica za određivanje nivoa kvaliteta vazduha počela je juče sa radom u Novom Pazaru, pa građani sada u svakom trenutku na sajtu Agencije za zaštitu životne sredine i putem aplikacije SEPA mogu provjeriti da li je vazduh zagađen.
Prvog dana rada mjerna stanica je pokazala da je vazduh u Novom Pazaru zagađen česticama PM10 koje su u suštini kancerogene, i predstavljaju smjesu dima, čađi, izduvnih gasova, prašine, kiselina, metala. I, glavni su uzrok što u Srbiji godišnje, prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, od bolesti izazvanih zagađenim vazduhom umre oko 6.000 ljudi.
U Novom Pazaru je juče (10.02.2020.) PM10 čestica u 09:00 bilo 1511 odnosno 30 puta više od dozvoljenih 50 mikrograma u kubnom metru!
Ono što dodatno zabrinjava jeste da je u isto vrijeme količina još opasnijih PM2.5 čestica iznosila 440 mikrograma u kubnom metru, odnosno 15 puta više od tolerantne vrijednost koja iznosi 30 µg/m3.
Zašto je PM2.5 opasan?
Pošto su vrlo male i lagane, fine čestice imaju tendenciju da ostaju duže u vazduhu nego teže čestice. Ovo povećava šanse da ljudsko telo ili životinja udahne ove čestice u pluća. Zahvaljujući svojoj maloj veličini, čestice manje od 2.5 mikrometara su sposobne da prođu nos i grlo, te mogu da prodru duboko u pluća, a čak mogu ući i u krvotok.
“Izloženost prema PM <2.5 μm (PM2.5) u periodu od nekoliko sati do nekoliko nedjelja, može izazvati kardiovaskularna oboljenja, imala ona fatalan ishod ili ne; dugotrajna izloženost finim česticama (npr. nekoliko godina) povećava smrtnost izazvanu kardiovaskularnim oboljenjima u daleko većoj mjeri nego izloženost od nekoliko dana i takođe smanjuje životni vijek populacije za nekoliko mjeseci do nekoliko godina.” podaci su American Heart Association.
Tumačenje PM2.5 očitavanja
Agencija za zaštitu životne sredine Ministarstva zaštite životne sredine Republike Srbije navodi da ukoliko prosjek koncentracija PM2.5 čestica u toku kalendarske godine pređe graničnu vrijednost od 25 μg/m3, odnosno tolerantnu vrijednost od 30 μg/m3 – smatra se da postoji problem. Obzirom da je mjerna stanica u Novom Pazaru bilježi rezultate tek nešto više od 24 sata, podaci pokazaju da prosječna zastupljenost PM2.5 čestica do sada iznosi 111 μg/m3, pa vazduh ima kvalifikaciju nezdrav.
Tabela ispod će Vam pružiti informacije u smislu koji nivoi PM2.5 čestica su štetni i prikladne mjere opreznosti koje bi bilo potrebno da preduzmete. Tabela je bazirana na standardu kvaliteta vazduha za čestična zagađenja Agencije za zaštitu životne sredine Sjedinjenih Američkih Država, jer baš te vrijednosti se nalaze u većini inostranih sajtova i aplikacija, te ćete imati uvid o štetnosti i preventivnim mjerama.
24-časovni PM2.5 standard (μg/m3)
|
PM2.5
|
AQI
|
PM2.5 Zdravstveni efekti
|
Preventivne mere
|
|---|---|---|---|
|
0 do 12.0
|
Dobro
0 do 50 |
Malo ili bez rizika. | Nema. |
|
12.1 do 35.4
|
Umereno
51 do 100 |
Neobično osetljive osobe mogu iskusiti respiratorne simptome. | Neobično osetljivi ljudi bi trebalo da smanje dugotrajan ili težak napor. |
|
35.5 do 55.4
|
Nezdravo za osetljive grupe
101 do 150 |
Povećanje verovatnoće za respiratorne simptome kod respiratoro osetljivih individua, pogoršanje srčanih i plućnih oboljenja, kao i prevremena smrtnost kod osoba sa kardiopulmonalnim oboljenjima i kod starih. | Ljudi sa respiratornim i srčanim oboljenjima, stare osobe i deca bi trebalo da ograniče produženo izlaganje. |
|
55.5 do 150.4
|
Nezdravo
151 do 200 |
Povećanje pogoršanja srčanih ili plućnih bolesti i prevremena smrtnost kod osoba sa kardiopulmonalnim oboljenjima i kod starih; povećani su negativni respiratorni simptomi u opštoj populaciji | Ljudi sa respiratornim ili srčanim oboljenjima, stare osobe i deca bi trebalo da izbegavaju duže izlaganje; svi ostali bi trebali da izbegavaju duže izlaganje |
|
150.5 do 250.4
|
Vrlo nezdravo
201 do 300 |
Značajno pogoršanje srčanih ili plućnih oboljenja kao i prevremene smrti kod osoba sa kardiopulmonalnim oboljenjima i kod starih; značajno povećanje negativnih respiratornih simptoma u opštoj populaciji | Ljudi sa respiratornim ili srčanim oboljenjima, stare osobe i deca bi trebalo da izbegavaju bilo kakvu aktivnost na otvorenom; svi ostali bi trebali da maksimalno ograniče izlaganje na otvorenom. |
|
250.5 do 500.4
|
Hazardno
301 do 500 |
Ozbiljno pogoršanje srčanih i plućnih oboljenja i prevremene smrtnosti kod osoba sa kardiopulmonalnim oboljenjima i kod starih; ozbiljan rizik od negativnih respiratornih simptoma u opštoj populaciji. | Svako bi trebalo da maksimalno izbegava bilo kakvu izloženost na otvorenom prostoru; osobe sa respiratornim ili srčanim oboljenjima, starije osobe i deca bi trebalo da budu u zatvorenom prostoru. |
Izvor: U.S. Environmental Protection Agency
FOTOGRAFIJE NOVOG PAZARA krajem janura i početkom februara 2020. godine.
Izvor: SANA
