Na svjetskom tržištu najjeftinija je cena struje iz španskog vetra, ali, zahvaljujući najnovijim tehnologijama, snažnim vazdušnim strujama i više od 200 sunčanih dana, uz neizbežne državne podsticaje za vjetroparkove, Pešterska visoravan idealna je da nakon prvih vetrenjača postane rekorder Starog kontinenta u proizvodnji električne energije.
O prirodnim preduslovima, infrastrukturnoj orijentaciji i kadrovskim kapacitetima govori iskustvo elektroinženjera Safeta Šmakovića, decenijama posvećenog alternativnim izvorima električne energije, na projektima u Sloveniji, Bosni i Hercegovini, Turskoj, na Kosovu, u Crnoj Gori, Srbiji i Albaniji.
U njegovoj svakodnevnoj retorici razlikuju se konvencionalni i obnovljivi izvori električne energije.
“Konvencionalni izvori su velike, skupe termoelektrane i nuklearne elektrane, opasni zagađivači životne sredine, uz velike hidrocentrale, koje nisu direktni zagađivači, ali se zbog skupoće i veličine svrstavaju u konvencionalne. Za razliku od njih, obnovljivi izvori ne zavise od zaliha uglja i nafte, čisti su i nepotrošivi, a obično podrazumijevaju pogone malog gabarita, za korišćenje energije vetra, solarne energije, biomasa, geotermalnih izvora, snaga malih vodenih tokova, energija iz podvodnih farmi plime i osjeke”, objašnjava Šmaković, kontrolor i serviser srpsko-slovenačke firme “Hidro-vind”, koja je prije šest godina, na Gračanskom polju, pored Ljeskove, na obodu Pešterske visoravni, instalirala prvu vetrenjaču u Srbiji, kapaciteta blizu 500 kilovata, u koju je uloženo više od milion eura.
Prvi preduvjet: funkcionalna pravna država
Nemaju svi izvori jednak potencijal u Srbiji. Upotreba biomase, drvnih otpadaka i poljoprivrednih kultura za sagorjevanje i proizvodnju struje postaje sve popularnija, a najduže se uspješno upotrebljavaju male hidroelektrane. Geotermalni izvori nedovoljno su topli, a solarna energija povoljna, ali neisplativa za grijanje.
“U toku je početak kraja državnog monopola. Na elektrotržištu, kontaminiranom neobjašnjivim izbegavanjem plaćanja, iskoristiva energija vjetra još nije u potpunosti ispitana niti je dobila šansu kao širom Evrope”, kategoričan je Šmaković.
Istovremeno apostrofira: “U bivšim jugoslovenskim republikama vrijeme obnovljivih izvora dolazi sporo, ali ipak kuca na vrata. To je progresivna oblast u kojoj se radi sa najmodernijim tehnologijama. Međutim, da bi slobodno tržište električne energije funkcionisalo, prvi preduslov je da (pro)funkcioniše i pravna država. Da se s reči pređe na djela.”
Naročito u poštivanju ugovora i rokova plaćanja, odnosno da postoji mehanizam koji uređuje odnose između poverioca i dužnika.
Nastavite sa čitanjem na portalu Al Jazeere
Izvor: Al Jazeera
Aferim, toga treba a ne uglja koji unistava prirodnu okolinu i zdravlje i ljudi i svega zivog. 😀