Udar iznutra na sirijske revolucionare

Informacije koje dolaze iz različitih izvora ukazuju na to da su snage koje se bore za svrgavanje režima sirijskog predsjednika Bashara al-Assada sve više razjedinjene, pa čak i sukobljene.

Pravdi na volju, još od prvih dana nemira, kada su mirne demonstracje zbog brutalnosti režima prerasle u građanski rat, ne može se govoriti o velikom stepenu jedinstva među borcima koji sebe nazivaju revolucionarima, s obzirom na to da se radi o mnoštvu samoorganizovanih skupina koje su vremenom tek pokušale oformiti neku vrstu ako ne zajedničke komande onda nečega što nazivaju gurfetu-tensikijat ili koordinirajući stožer. Kada je jedno takvo tijelo organizovano prije više od godinu dana i kada su sve formacije pozvane da se stave pod komandu Slobodne sirijske vojske (FSA) već tada je bilo očito da među oružanim skupinama postoje i one koje su ideološki i po ciljevima svoje borbe toliko daleko od većine sirijskih pobunjenika da nemaju ni minimum zajedničke osnove za djelovanje. Takvu zajedničku komandu nisu prihvatile skupine koje se ideološki povezuju s onim što je, naročito nakon 11. septembra, postalo poznato kao Al-Kaida.

Otvoreni sukob

Danas je ta nemogućnost zajedničkog djelovanja i povremenog sporenja u vezi s nekim strateškim lokacijama u oslobođenim gradovima prerasla u otvoreni sukob. Situacija se posebno pogoršala nakon ubistva Kamala Hamamija, komandanta pobunjenika na sjeverozapadu Sirije. Sirijska opservatorija za ljudska prava sa sjedištem u Velikoj Britaniji saopćila je da su ubistvo izvršili članovi Organizacije ”Islamska država Irak i Levant” kada su ekstremisti pokušali da uklone kontrolni punkt koji je postavljen u planinskom dijelu provincije Latakija, gdje se ovaj popularni komadant nalazio u izviđanju pripremajući otvaranje nove linije fronta prema režimu.

Istovremeno, izvori iz Slobodne sirijske vojske, zvaničnog vojnog krila opozicije, upozoravaju javnost na to da njihovi obavještajni izvori govore o planovima istih skupina da u dane predstojećeg Bajrama počnu s velikom akcijom kojoj je cilj ovladavanje pograničnim pojasom prema Turskoj, koji se nalazi pod kontrolom pobunjenika, kako bi pod svoju kontrolu stavili logističke rute kojim se pobunjenici opskrbljuju i potisnuli FSA i frakcije koje s njom sarađuju. Oni optužuju, prije svega, pripadnike Organizacije ”Islamska država Irak i Levant, ali i pripadnike njima ideološki bliskog fronta Al-Nusra da ih „nema na linijama fronta, nego da ‘islamsku državu’ uspostavljaju samo tamo gdje su revolucionari istjerali režimske snage, preuzimajući kontrolu nad oslobođenim teritorijem“.

Kada je jedno takvo tijelo organizovano prije više od godinu dana i kada su sve formacije pozvane da se stave pod komandu Slobodne sirijske vojske (FSA), već tada je bilo očito da među oružanim skupinama postoje i one koje su ideološki i po ciljevima svoje borbe toliko daleko od većine sirijskih pobunjenika da nemaju ni minimum zajedničke osnove za djelovanje.

Situaciju dodatno usložnjava i sukob među radikalnim militantima koji su se podijelili na dvije glavne frakcije: Jabhat al-Nusru ili Al-Nusra Front, kojeg vodi izvjesni Abu Mohammad al-Golani, a koji priznaje lidersku poziciju novog vođe Al-Kaide u svijetu Aymana al-Zawahirija i one koji su se od njega odvojili i slijede šefa iračkog ogranka Al-Kaide Abu Bakra al-Baghdadija, koji osporava autoritet Al-Zawahirija i sebe smatra emirom ili vladarom Islamske države u Iraku i Levantu (Šamu ili Siriji).

Priča za sebe

Raskol unutar globalne Al-Kaide i njenih podružnica u različitim dijelovima svijeta priča je za sebe i on nije spriječio brzo i efikasno infiltriranje Al-Kaidinih istomišljenika u sirijski sukob.

To je mnogima došlo kao iznenađenje, s obzirom na to da Sirija, za razliku od nekih drugih arapskih zamalja, nije imala jaku militantističku bazu povezanu s ideologijom koja opravdava korištenje nasilja u ime islama i koja počiva na idejama tekfira ili na proglašavanju drugih muslimana i njihovih zajednica nevjerničkim zbog nepridržavanja njihove vizije šerijata. Kada je riječ o islamističkim pokretima, sirijskom scenom dominirala su umjerena Muslimanska braća i manji krugovi tradicionalnih apolitičkih selefista bliskih krugovima šejha Nasrudina al-Albanija i šejha Abdulkadira Arnauta. Ozbiljnije aktivnosti militantnih organizacija i pojedinaca u Siriji koje se povezuju s Al-Kaidom i njihovom ideologijom zabilježene su tek, prema arapskim i zapadnim obavještajnim izvorima, u prvim mjesecima nakon američke invazije na Irak.

Dobro upućeni izvori tvrde, a to se može naći i u izvještajima američke vojske koji su procurili u aferi Wikileaks, da je tadašnji sirijski režim, pokušavajući da na svaki način oteža poziciju američkim trupama u Iraku, otvorio svoje granice pred sunitskim militantnim dobrovoljcima koji su bili spremni boriti se protiv američke okupacije u Iraku. Prema tim izvorima, različite obavještajne organizacije, a prije svega Državna obavještajna agencija poznata kao Mebahis, svestrano su pomagale militantima bliskim Al-Kaidi da Siriju koriste kao svoju logističku bazu i da iz nje organizuju svoje aktivnosti u Iraku, nerijetko ih naoružavajući preko svojih ljudi koji su se infiltrirali u njihove redove ili u najmanju ruku zatvarajući oči pred njihovim aktivnostima i ilegalnim prelascima granice. U tom periodu značajan broj Sirijaca pridružio se tim organizacijama, a mnogi od njih su u Iraku stekli borbeno iskustvo i upoznali se s terorističkim taktikama.

Dobro upućeni izvori tvrde, a to se može naći i u izvještajima američke vojske koji su procurili u aferi Wikileaks, da je tada sirijski režim, pokušavajući da na svaki način oteža poziciju američkim trupama u Iraku, otvorio svoje granice pred sunitskim militantnim dobrovoljcima, koji su bili spremni boriti se protiv američke okupacije u Iraku.

Međutim, kada su Amerikanci najavili da se postepeno povlače iz Iraka i kada su šiitske političke partije preuzele vlast u Iraku, a Al-Kaida svoje napade sve više počela usmjeravati protiv šiita, njihovih bogomolja i centralne vlasti u Bagdadu, nakon intervencije vlade Nurija Malikija i iranskih zvaničnika Damask je odlučio zaustaviti aktivnosti ovih formacija na svojoj teritoriji. Uslijedila su masovna hapšenja u Siriji svih simpatizera i onih koji su u tom periodu služili kao logistička baza militantima, a na granici su pooštrene kontrole.

Kada se učinilo da su radikalni militanti uradili svoj dio posla i da više Damasku nisu potrebni, izbila je sirijska revolucija u kojoj je predsjednik Al-Assad sebe želio prikazati zaštitnikom manjina, naročito alevitske, šiitske i kršćanske, a opoziciju teroristima i članovima Al-Kaide. Od aprila do septembra 2011, u jeku antivladinih protesta, režim u Damasku je iz zatvora pustio 960 ranije pohapšenih ekstremista, među njima i 47 lidera današnjeg fronta Al-Nusra, koji su ubrzo počeli s napadima na šiitska sela i arapske kršćane, vodeći svoju borbu daleko od zvaničnih ciljeva sirijske revolucije.

Okrutan odnos

Analitičari smatraju kako je vladajući režim napravio procjenu da će šteta koju će ovi pojedinci i skupine nanijeti revolucionarima biti daleko veća od one koje će nanijeti režimu i njegovim trupama. Krug oko predsjednika Al-Assada procijenio je da će njihovo djelovanje građanski bunt pretvoriti u sektaški sukob u kome će oni sebe predstaviti kao jedini faktor stabilnosti i zaštitnike sirijskih manjina. Pravilno su procijenili da će i svjetska javnost zbog djelovanja takvih organizacija na strani revolucionara biti itekako rezervisana, a to se pokazalo kao ključni razlog zbog čega se mnoge zapadne zemlje, prije svega SAD, ali i neke zemlje Zaljeva, ustežu od naoružavanja opozicije.

I kada se učinilo da su radikalni militanti uradili svoj dio posla i da Damasku više nisu potrebni, izbila je sirijska revolucija u kojoj je predsjednik Al-Assad sebe želio prikazati zaštitnikom manjina, naročito alevitske, šiitske i kršćanske, a opoziciju teroristima i članovima Al-Kaide.

Također, procijenili su da će nasilno nametanje neke njihove verzije šerijata i okrutan odnos prema građanima, koji ovih dana provode takve vojne frakcije u mjestima u kojima preuzmu kontrolu, okrenuti veliki broj Sirijaca protiv revolucionara i vratiti ih u okrilje režima.

Vrijeme će pokazati da li su te procjene bile ispravne i da li su, uistinu, režimu pomogle da se održi na vlasti ili su Siriju gurnule u još veći ponor bratoubilačkog rata.