Početkom novembra navršiće se 85 godina od puštanja u rad hidroelektrane “Sandžak” koja je strujom snabdijevala Novi Pazar. Taj historijski bitan objekat pretvara se u ruinu, a Ranko Ivković, čovjek koji je najzaslužniji što su u domovima Novopazaraca prvi put zasvjetlele sijalice, potpuno je zaboravljen.
Ivković, ugledni hotelijer i trgovac, na ideju da izgradi centralu ispod bedema Novopazarske tvrđave u centru grada došao je 1929, a realizovao je, uz pomoć još petorice akcionara, dvije godine kasnije, 8. novembra, kada je puštena u rad.
Za potrebe centrale nabavljena je najsavremenija “Simensova” oprema, izgrađena je i električna mreža od 23 kilometra, ulice i kuće su dobile rasvjetu.
Međutim, kako je Novi Pazar bio siromašna sredina, većina građana nije mogla da priušti uvođenje struje, a i oni koji su imali priključke često su izbjegavali plaćanje. I opština je odbila da plaća uličnu rasvjetu po utrošku, već je to radila paušalno. Ranko je zapao u finansijske probleme, razbolio se i umro 1938. u 45. godini života. Na sahranu se sjatio cio grad.
“Koliki je ugled moj stric uživao među Novopazarcima pokazuju sjećanja Jakupa Rahića, koja je zabilježio akademik Ramiz Crnišanin. Ranko je nazivan ‘majkom Novopazaraca’ sa čijeg stola je jelo mnogo sirotinje. Za Bajram i Božić radnicima centrale poklanjao je po 50 kilograma brašna, redovno im finansijski pomagao i darivao grožđem iz našeg vinograda”, kaže Rankov sinovac i imenjak.
Posle Rankove smrti, vlasnik centrale postao je otac našeg sagovornika Desko, a po završetku Drugog svjetskog rata je nacionalizovana i radila je do 1975. Tada počinje njeno propadanje i da blijedi ime čovjeka koji je osvjetlio Novi Pazar.
“Danas, umjesto da se sa ponosom sjećamo pionirskih dana elektrifikacije grada, Ranko je zaboravljen, a centrala, umjesto da bude spomenik i znamenitost Novog Pazara, služi kao divlja deponija i okupljalište narkomana. Apelujem na nadležne da sačuvamo centralu, da se od nje napravi muzej, a vjerujem i da je moj stric zaslužio da jedna ulica ponese njegovo ime”, kaže Ranko.
Ranko nije bio samo pionir elektrifikacije, već je otvorio i prvi hotel u Novom Pazaru, u kojem je bio i prvi bioskop, te je imao prvi električni mlin u ovom kraju. Bio je i nosilac ordena koji mu je dodijelio kralj Aleksandar.
U lokalnoj samoupravi podržavaju njegovu ideju i obećavaju da će se prijedlog o davanju imena ulice uskoro naći na dnevnom redu, a o pretvaranju centrale u muzej se može razmišljati kada se riješe imovinski odnosi.
Akcionar i Aćif-efendija
Kako nije sam mogao da izdvoji dva miliona dinara za gradnju centrale, Ivković se za pomoć obratio uglednim Novopazarcima. Sam je objezbjedio milion, a sa po 200.000 dinara su učestvovali poznati trgovci Džemail Bošnjović, Hamza Pećanin, Ejup Ljajić, apotekar Dušan Vranić, te političar i trgovac Aćif Hadžiahmetović Aćif-efendija.
(Blic.rs)
Zaboravljeni su i mnogi drugi a secaju se samo oni koji su bili za Veliku Albaniju.
Zato su deca u Sanzdaku posle dece Kosova najmanje obrazovana. Znaju ko je Taci, Milosevic ili neke starlete a ono sto treba da znaju nemaju pojma. Pa kako da ne budu zla kada ih samo na zlo i uce. Oni za nesto dobro nisu nikad culi.
Nevjerovatno kako su ovakvi primjeri iz istorije postinuti u zaborav. Ranko ivkovic definitivno zasluzuje da se po njemu nazove neka pazarska ulica, rado u neposrednoj blizini hidro-centrale. Eventualno i tehnicka skola da nosi njegovo ime. 🙂
Pozdravljam i inicijativu za restauraciju hidro-elektrane.
Из овог текста се види да су у неко прошло време Срби и Муслимани живели нормално, чак заједно – каква је ово промена до сада су из прошлости само стизале причео геноцидима сукобима…
da zajedno su ziveli vise od 11 puta
komsije,srebrenica je jedna od tih 11
Срам те било, није 11 него 14 зашто смањујеш ? :Р
Ranko Srbine